جراحی فرنوم (بند) لب بالا و زبان (فرنکتومی) با لیزر چیست؟ عوارض آن

فرنوم اتصال عضلانی طبیعی است که معمولاً بین دندان‌های جلویی (فک بالا یا پایین) دیده می‌شود و سمت داخلی لب را به لثه پیوند می‌دهد. چنانچه اتصال به لثه وجود نداشته باشد، به علاوه اتصال فرنوم بالا، یعنی نزدیکتر به سطح بایت، باشد و کناره لثه را بالا بکشد، لثه تحلیل خواهد رفت. از این گذشته اگر فرنوم بیش از حد بزرگ باشد، از به هم نزدیک شدن دندان‌ها جلوگیری می‌کند و فاصله بین دندانی  ایجاد می‌شود. در صورت مشاهده کشش یا با هم در تماس نبودن دندان‌ها به دلیل بزرگ بودن فرنوم (بند)، عمل جراحی موسوم به فرنکتومی برای آزاد کردن لثه از فرنوم انجام می‌شود. جراحی پیوند لثه نیز غالباً پس از فرنکتومی انجام می‌شود تا بافت لثوی کافی برای اتصال بند ایجاد شود. فرنکتومی عملی جراحی فرنوم است که معمولاً تحت بی‌حسی موضعی به منظور آزاد کردن نوار بافتی عضلانی متصل به لب، گونه یا کف دهان انجام می‌شود.

انواع فرنوم

دو نوع فرنوم زبانی و لبی وجود دارد.

فرنوم زبانی

زبان را به کف دهان بچسبانید. اگر فرنوم (بند) زبان تا بالا به نوک زبان متصل باشد، زبان اصطلاحاً‌ بند می‌آید. بند آمدن زبان در علم پزشکی آنکیلوگلوسی نامیده می‌شود. نوزادان دچار ضایعه زبانی بنددار در غذا خوردن و در سنین بالاتر در گفتار با مشکل مواجه می‌شوند. چنانچه این مشکل تا دوران بزرگسالی حل نشود، رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح دشوار می‌شود.

فرنوم لبی 

فرنوم لبی به دو نوع ماگزیلاری و مندیبولار تقسیم بندی می‌شود.

• فرنوم لبی ماگزیلاری: این مشکل فاصله‌ای را بین دو دندان پیشین فک بالا ایجاد می‌کند. درمان فوری بعضی از موارد فرنوم (بند) لبی ماگزیلاری ضروری نیست، اما بهترین زمان برای عمل فرنکتومی پس از رشد کامل دندان‌های دائمی است.
• فرنوم لبی مندیبولار: این مشکل باعث جمع شدن پلاک و ذرات غذا و بروز التهاب مزمن می‌شود. دندان مصنوعی بسیاری از بزرگسالان دچار فرنوم مندیبولار و ماگزیلاری به خوبی در دهان قرار نمی‌گیرد و باید جراحی انجام شود.

عوارض فرنوم لبی با اتصال پایین

اتصال فرنوم (بند) لب باید به فاصله حداقل 4 میلی‌متر از بالای چین لثه دندان‌های جلویی وجود داشته باشد و حرکت‌های لب را محدود نکند. در صورت کمتر بودن این فاصله عوارضی بروز می‌یابد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تشکیل دیاستم

به دلیل گسترش یافتن فیبری این رباط‌ها تا پایین و بین دندان‌های جلویی فک بالا فاصله‌ای بین دندان‌های جلویی ایجاد می‌شود که معمولاً بسته نمی‌شود و از آن با اصطلاح دیاستم یاد می‌شود.

تحلیل لثه

فرنوم (بند) با حرکت کردن لب پاپیل‌ها (پرزها) یا بافت مثلثی شکل پر کننده فضای بین دندان‌های ثنایای  (نیش) بالا را می‌کشد. در نتیجه احتمال تحلیل رفتن لثه و پلاکت‌های لثوی این دندان‌ها به شدت افزایش می‌یابد.

باز ماندن دهان

رباط کشیده شده عملکرد لب را مخدوش می‌سازد و مانع می‌شود لب بالا به خوبی روی لب پایین قرار بگیرد و اصطلاحاً لب مهر و موم شود و تنفس سالم از راه بینی انجام شود. بنابراین چنین بیمارانی به احتمال زیاد با مشکل باز ماندن دهان روبرو می‌شوند و به دلیل تنفس مداوم از راه دهان در معرض ابتلا به مشکلات رشدی فک و مجاری هوا قرار می‌گیرند.

عوارض چسبیدن فرنوم زبان به کف دهان

فرنوم زبان نباید اشکالی در حرکت کردن زبان به وجود بیاورد و بلع، گفتار و رشد فک و دندان‌ها را مختل کند.

در صورت چسبیدن زبان به کف دهان یا اصطلاحاً بنددار بودن زبان مشکلات زیر پیش می‌آید:

پایین بودن زبان

چون زبان پایین‌تر قرار می‌گیرد، ناهنجاری در رشد فک پایین بروز می‌یابد و رشد فک بالا نیز به خوبی انجام نمی‌شود. به این ترتیب دندان‌ها به شدت نامرتب می‌شود و بیمار دچار وقفه تنفسی (آپنه) در خواب می‌شود.

اختلال در بلع

زبان هنگام بلع باید روی قوس کام قرار گیرد، اما اگر زبان به کف دهان چسبیده باشد، پایین‌تر معمولاً بین دندان‌ها قرار می‌گیرد و حالت زبان زدن پیش می‌آید. در اثر فشار آوردن زبان به دندان‌ها رشد فک بالا به خوبی انجام نمی‌شود و مشکل بایت باز پیش می‌آید.

نوک زبانی حرف زدن 

نوک زبانی حرف زدن به دلیل موقعیت نامناسب زبان مشکل شایعی است.

فرنکتومی

به عمل جراحی آزاد کردن فرنوم فرنکتومی گفته می‌شود. در گذشته عمل جراحی فرنوم به این شکل انجام می‌شد که فرنوم با تیغ یا قیچی بریده می‌شد و با بخیه یا بدون بخیه به محل مناسب متصل می‌شد. دندانپزشکان ما به بیماران پیشنهاد می‌دهند که برای کاهش ناراحتی احتمالی بعد از عمل از مسکن‌های ضدالتهاب غیرتجویزی استفاده کنند، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن  نیز باید پس از عمل به دقت انجام شود چون محل عمل تا مدتی حساس است یا باید مراقب بخیه‌ها بود.

فرنکتومی با لیزر

ما در کلینیک دندانپزشکی تهران عمل فرنکتومی را با لیزر انجام می‌دهیم و فرنکتوم (بند) را با پالس‌های لیزر بدون حتی لمس کردن آن به آرامی از اتصال جدا می‌کنیم.

چند قطره داروی بی‌حسی محل مورد نظر را آن‌قدر بی‌حس می‌کند که حتی یک کودک 6 ساله نیز می‌تواند عمل را به خوبی تحمل کند.جراحی فرنوم در کودکان به کمک لیزر برای آنها کاملا قابل تحمل است. از آنجایی که دستگاه واتر لیز برخلاف لیزرهای قدیمی به بافت آسیب نمی‌زند یا آن را نمی‌سوزاند، دوران التیام کوتاه‌تر می‌شود. مدت زمان خود عمل 3 تا 5 دقیقه است و زخم با تشکیل پوست جدید ظرف 10 روز التیام می‌یابد. اتصال فنوم جدید حداقل 5 میلی‌متر بالاتر برده می‌شود، لثه‌ها تمیز می‌شود و زبان یا لب نیز آزاد می‌شود. ناراحتی پس از عمل نیز بسیار کمتر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. ناحیه عمل شده 2 تا 3 روز حساس است، اما مشکلی برای غذا خوردن و صحبت کردن وجود ندارد.

مراقبت پس از عمل

ناحیه پس از عمل شبیه به یک زخم بزرگ است و خونریزی اندکی دارد که البته موردی برای نگرانی نیست. در صورت خونریزی داشتن کافی است یک تکه گاز پانسمان را روی زخم بگذارید و آن را فشار دهید تا خون را به خود جذب کند. ناحیه عمل شده را تمیز نگه دارید و آن را با یک تکه گاز و پراکسید پاک کنید. متخصصین کلینیک دندانپزشکی تهران استفاده موضعی از روغن ویتامین E را توصیه می‌کنند. بیماران باید ناحیه عمل شده را مدت یک هفته به دقت تحت نظر داشته باشند و در صورت بروز هر گونه عوارض به متخصص مراجعه کنند.

قبل و بعد

برچسب: فاصله بین دندان، جرم و پلاک، نامرتبی دندان‌ها