وارد شدن ضربه به دندان باعث شکستگی دندان میشود و سلامت حفره دهان را به خطر میاندازد. در صورت بروز شکستگی دندان یا شکستگی ریشه باید فوراً به پزشک مراجعه کرد تا از بدتر شدن مشکل ایجاد شده جلوگیری گردد. شکستگی ریشه میتواند دلایل متعددی به وجود بیاید به عنوان مثال وارد شدن ضربه به دندان میتواند باعث شکستگی آن شود. گاهی اوقات بزرگ بودن فیلینگ یا جویدن اشیا سفت مانند مداد یا یخ نیز باعث شکستگی ریشه دندان خواهد شد. در چنین شرایطی پزشک روشهای درمانی متعددی را به منظور بهبود سلامت دهان پیشنهاد میکند. در این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه درمان شکستگی ریشه به منظور بهبود سلامت دهان و زیبایی لبخند بپردازیم.
آشنایی با لایههای مختلف دندان
لایههای مختلفی درون دندان وجود دارد که اکثر افراد از وجود آنها اطلاع ندارند. عاج دندان زیر مینای دندان قرار دارد و دومین لایه دندان محسوب میشود که حاوی پالپ دندان میباشد. پالپ دندان دومین لایه دندان است که حاوی عروق خونی و اعصاب است. وارد شدن هرگونه ضربه به دندان میتواند بر نقاط مختلف این لایهها اثر بگذارد و باعث بروز درد شدید شود. حتی بروز یک شکستگی کوچک که اکثر افراد توجه به درمان آن ندارند میتواند باعث به وجود آمدن یک مشکل بزرگ شود و بیمار به درمان تخصصی نیاز پیدا کند. اگرچه متخصص عمومی دندانپزشکی میتواند از بروز عفونت دندان جلوگیری کند و سلامت دندان را تضمین نماید. مواردی وجود دارد که فقط یک متخصص قادر به درمان آنها خواهد بود. متخصص ریشه دندان میتواند روشهای درمانی مناسبی را برای رفع عفونت، ترمیم شکستگی، لب پر شدگی یا شکستگی دندان پیشنهاد دهد.
علل شکستگی ریشه دندان چیست؟
شکستگی ریشه دندان به دلایل متعددی به وجود میآید که برخی از آنها به شرح زیر میباشد:
- استفاده ابزاری از دندان مانند باز کردن اشیا
- داشتن فیلینگ بزرگ که باعث از بین رفتن انسجام ساختار دندان میشود.
- وارد شدن ضربه ناگهانی به دندان مانند تصادفات خودرو یا ضربه ناشی از ورزش
- تغییرات ناگهانی دمای حفره دهان
انواع شکستگی ریشه دندان
دندان به اشکال مختلف دچار شکستگی میشود به عنوان مثال گاهی اوقات شکستگی دندان به صورت عمودی و در برخی موارد به صورت افقی ایجاد میشود. شکستگی ریشه دندان میتواند شدید یا خفیف باشد. فرایند درمان با توجه به نوع شکستگی و شدت آسیب ایجاد شده تعیین میشود. برخی از رایج ترین انواع شکستگی ریشه دندان به شرح زیر میباشند:
شکستگی قسمت فوقانی دندان
گاهی اوقات قسمت فوقانی دندان که بالاتر از خط لثه میباشد دچار شکستگی خواهد شد که این نوع شکستگی باعث بروز درد ناگهانی نمیشود اما درمان نکردن آن میتواند باعث بروز درد یا عفونت در آینده شود. اگرچه این نوع شکستگی میتواند نسبتاً کوچک باشد همه ساختار دندان را تحت تأثیر قرار خواهد داد. سطح دندان دومین قسمتی است که برای جویدن مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده از دندانی که دچار این نوع شکستگی شده است زمینه بروز مشکلات بیشتر را فراهم میکند. متخصص ریشه دندان به کمک روشهای درمانی متعدد ساختار دندان را ارزیابی نموده و فرآیند درمان را آغاز خواهد کرد.
شکستگی گسترده دندان
در برخی از موارد سطح دندان به طور گسترده دچار شکستگی میشود و حتی ممکن است شکستگی تا ناحیه ریشه دندان و حتی استخوان فک زیر خط لثه امتداد پیدا کند. این نوع شکستگی در هنگام انجام دادن کارهای ساده مانند جویدن مواد غذایی، صحبت کردن یا حتی در هنگام نشستن بیمار را دچار درد شدید خواهد کرد. این نوع شکستگی میتواند بر اعصاب درون دندان تاثیر بگذارد.
شکستگی ریشه دندان
اگرچه این نوع شکستگی شباهت زیادی به سایر انواع شکستگی که در قسمت بالا به آنها اشاره کردیم دارد، میتواند تا در ناحیه زیر خط لثه امتداد پیدا کند و حتی استخوان فک را نیز در گیر نماید. برخلاف شکستگیهای کوچک، این نوع شکستگی باعث بروز درد زیادی میشود و بیمار به درمان تخصصی نیاز خواهد داشت.
شکستگی عمودی و انشعابی دندان
در این نوع شکستگی معمولاً دندان در چند ناحیه دچار شکستگی میشود و بیمار در هنگام استفاده از دندان خود درد بسیار زیادی را تجربه خواهد کرد.
شکستگی عمودی راس ریشه دندان
این نوع شکستگی دندان معمولاً از قسمت میانی دندان تا ناحیه ریشه را درگیر میکند که بیمار درد زیادی را تحمل خواهد کرد و به درمان تخصصی احتیاج خواهد داشت. در برخی موارد فرایند درمان شامل درمان کانال ریشه به منظور بهبود مشکل بیمار خواهد بود.
شکستگی عمودی ریشه
در صورتی که قسمتی از ریشه دندان دچار شکستگی شود به وضعیت ایجاد شده شکستگی عمودی ریشه میگویند. معمولاً علت بروز این نوع شکستگی مرگ عصب دندان میباشد. در سایر موارد انجام درمان کانال ریشه در گذشته به صورت نادرست میتواند باعث بروز این نوع شکستگی شود.
علائم شکستگی ریشه دندان چیست؟
خوشبختانه همه انواع شکستگیهای دندان باعث بروز درد نمیشوند اما گاهی اوقات این وضعیت میتواند باعث به وجود آمدن مشکلاتی شود که امکان درمان آنها به تاخیر میافتد به همین دلیل مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ به موقع توصیه میشود. در برخی موارد شکستگی ریشه دندان میتواند باعث بروز علائم متعددی شود که برخی از آنها عبارتند از، بروز درد و ناراحتی در هنگام گاز زدن یا جویدن مواد غذایی، حساسیت دندان به گرما و سرما یا شیرینی، بروز درد به صورت مقطعی، التهاب و تورم بافت لثه.
شکستگی ریشه دندان چگونه درمان میشود؟
اگر شما به دلایل ناشناخته دچار درد دندان هستید باید هرچه سریع تر به کلینیکهای دندانپزشکی محله فرمانیه، شهید باهنر، آجودانیه، اقدسیه، قیطریه و نیاوران مراجعه کنید. هر چه دیرتر به پزشک مراجعه نمایید شرایط دندان شما بدتر خواهد شد. هنگامی که ریشه دندان دچار شکستگی میشود پزشک با توجه به شدت شکستگی به ارائه یک روش درمانی مناسب میپردازد. در برخی موارد دندانپزشکی میتواند به کمک اسپلینت به پایدار کردن دندان بپردازد که معمولا این روش درمانی برای شکستگی خفیفی که زیر خط لثه ایجاد شده است مفید میباشد. در صورتی که شکستگی به درون پالپ دندان ادامه پیدا کند درمان کانال ریشه برای حفظ دندان ضرورت خواهد یافت. در این روش درمانی دندانپزشک بافت داخلی دندان را خارج میکند و سطوح دندان را ضد عفونی خواهد کرد. در مرحله پایانی کانال و حفرههای پالپ پر میشوند و روکش روی دندان قرار داده خواهد شد تا دندان حفظ شود. در برخی موارد شکستگی ریشه آن قدر شدید است که امکان حفظ دندان فراهم نیست و دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان خواهد بود. به طور کلی دندانپزشک ترجیح میدهد تا حد امکان به حفظ دندان بپردازد اما گاهی اوقات کشیدن دندان به منظور تضمین سلامت دندانهای مجاور توصیه میشود. در صورتی که هیچ راهی به غیر از کشیدن دندان باقی نماند دندانپزشک روشهای مختلف برای پر کردن جای خالی دندان را معرفی خواهد کرد.
راههای مراقبت از ریشه دندان
شما میتوانید با رعایت کردن چند نکته مهم ریسک شکستگی ریشه دندان را کاهش دهید. برخی از این موارد به شرح زیر میباشند:
- به حفظ سلامت حفره دهان خود توجه داشته باشید و روزی دو بار مسواک بزنید و حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
- هر ۶ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید تا بتواند به موقع مشکلات دهان و دندان شما را تشخیص دهد. تشخیص به موقع علائم اولیه پوسیدگی دندان شانس حفظ دندان را افزایش خواهد داد.
- در صورتی که به انجام فعالیتهای ورزشی سنگین که تماس جسمانی بالایی دارند مانند هاکی یا بوکس میپردازید باید به منظور محافظت از دندان خود در برابر ضربه از محافظ دندانی استفاده کنید.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید و مقدار مصرف مواد غذایی شیرین را کاهش دهید تا ریسک پوسیدگی دندان کاهش پیدا کند.
- به مقدار کافی آب بنوشید به ویژه پس از غذا خوردن مصرف آب توصیه میشود. نوشیدن آب میتواند باکتریها را از لا به لای دندان خارج کند.