مکيدن شست يا مکیدن انگشت پا یا دست توسط نوزادان و کودکان خردسال رفتاری طبیعی و سالم محسوب مي‌شود. اغلب کودکان اين عادت را در حدود سن دو تا چهار سالگی ترک مي‌کنند. اثرات و عوارض مکیدن انگشت معمولاً تا قبل از سن هفت سالگی برگشت‌پذير و قابل اصلاح است، زيرا کودکان تا اين سن هنوز دندان‌های شيری خود را دارند. اما در صورتی که کودک بعد از سن هفت سالگی و در زمانی که دندان‌های دائمی او در حال درآمدن هستند همچنان به مکيدن شست ادامه دهد، ممکن است مشکلات دائمی براي دندان‌های او ايجاد شود.
اغلب کودکان را مي‌توان با بکارگيری روش‌های خانگی ساده، از مکيدن شست يا انگشتان ديگر بازداشت. اما در صورتی که کودک شما تا حدود سن 4 سالگي يا بعد از آن هنوز عادت به مکيدن شست دارد، به متخصصين ما مراجعه کنيد. ما مي‌توانيم روش‌های درمانی ديگری از قبيل رفتاردرمانی، استفاده از وسايل بستن شست يا وسايلي برای دهان کودک به شما ارائه کنيم. همچنين اگر اين رفتار کودک باعث نامرتب شدن دندان‌های او شده باشد، ما مي‌توانيم با استفاده از درمان‌های ارتودنسی اين مشکل را برطرف کنيم. اگر هر سؤالی درباره راهکارهایی که ما مي‌توانيم براي کمک به شما ارائه کنيم داشته باشيد و يا برای تعيين وقت ملاقات با متخصصين ما مي‌توانيد با ما تماس حاصل فرماييد.
چرا کودکان شست خود را مي‌مکند؟
نوزادان به طور طبيعي ميل به مکيدن چيزی دارند. اين ميل در کودکان معمولاً بعد از سن شش ماهگي به تدريج کاهش پيدا مي‌کند. اما بسياری از کودکان بعد از اين سن همچنان به مکيدن شست ادامه مي‌دهند و اين کار به آنها احساس آرامش مي‌دهد. تا جايي که عادت به مکيدن شست به صورت يک عادت در کودکان يا نوجوانان درمي‌آيد و در سنين بالاتر هم براي آرامش يافتن در زمان گرسنگي، ترس، بيقراري، سکوت، خواب آلودگي يا خستگي اين کار را انجام مي‌دهند. در موارد نادري هم ممکن است کودک بعد از سن 5 سالگي در پاسخ به محرک‌هاي عاطفي و احساسي و يا مشکلات ديگری از قبيل اضطراب و استرس، شروع به مکيدن شست خود نمايد.
آيا مکيدن شست رفتاري طبيعي است؟
مکيدن شست برای نوزادان و خردسالان رفتاري کاملاً طبيعي است. اغلب نوزادان و کودکان نوپا شست خود را مي‌مکند. همچنين ممکن است ساير انگشت‌ها، دست‌ها و يا اشيائي مانند پستانک را بمکند. اما در اغلب کودکان اين رفتار به تدريج کم‌رنگ‌تر مي‌شود و خودشان در حدود سن 3 تا 6 سالگي به طور کامل اين کار را ترک مي‌کنند.
کودک چه زمانی نياز به درمان برای ترک عادت به مکيدن شست دارد؟
بسياري از متخصصان توصيه کرده‌اند که کودک بايد در سن قبل از مدرسه يا حتي قبل از آن، عادت مکیدن انگشت در کودکان را ترک کند. کودکاني که عادت به مکيدن شست دارند، در شرايط زير ممکن است نياز به درمان براي ترک عادت مکیدن شست با تجهیزات پزشکی و یا بدون تجهیزات پزشکی داشته باشند:
- اگر کودک در حدود سن چهارسالگي يا بعد از آن هنوز در اغلب مواقع به مکيدن شست خود ادامه مي‌دهد و يا با شدت و ميل زيادي اين کار را انجام مي‌دهد (پينه بستن نوک شست کودک، نشانه‌اي از مکيدن شديد آن است).
- اگر کودک به خاطر مکيدن زياد شست، دچار مشکلات دنداني يا گفتاری شود.
- اگر کودک از حضور ديگران احساس آشفتگي، خجالت يا معذب بودن دارد.
آيا مکيدن شست مشکلی برای کودک ايجاد مي‌کند؟
مکيدن شست در کودکان زير 4 سال معمولاً مشکلي به وجود نمي‌آورد. کودکاني که در حدود سن 4 يا 5 سالگي اغلب اوقات شست خود را مي‌مکند يا اين کار را با شدت زيادي انجام مي‌دهند و يا کودکاني که در سن 6 سالگي هنوز به مکيدن شست خود ادامه مي‌دهند، در معرض خطر ايجاد مشکلات دنداني يا گفتاري هستند.
مکيدن شست باعث آسيب ديدن واقعي دندان‌هاي کودک مي‌شود، به طوري که کودکانی که معمولاً شست خود را مي‌مکند نهايتاً در آينده به ناهنجاري‌ها و مشکلات دندانی دچار خواهند شد و نياز به ارتودنسی خواهند داشت.
- بعضي از بيماري‌هايي که مکيدن شست مي‌تواند براي کودک به دنبال داشته باشد، بي‌نظمي و بدشکلی دندان‌ها است. زيرا مکيدن شست باعث کند شدن روند رشد دندان‌ها مي‌شود و در نتيجه کودک در آينده دندان‌هايي خيلي کوچک يا خيلي بزرگتر از حد طبيعي خواهد داشت.
- دندان خرگوشي عارضه ديگري است که ممکن است کودک در آينده به خاطر مکيدن شست به آن دچار شود. اين عارضه به صورت دندان‌هايي است که تا حد زيادي به جلوتر از رديف ساير دندان‌ها فشار داده مي‌شوند. اين باعث به هم خوردن ترتيب و همرديفي دندان‌ها مي‌شود. اين عارضه معمولاً بعد از آنکه کودک مکيدن شست خود را متوقف مي‌کند، به خودي خود اصلاح خواهد شد. اما اگر اين عادت در کودک ادامه پيدا کند، به احتمال زياد براي اصلاح مشکلات ناشي از آن بايد از درمان‌هاي ارتودنسی استفاده شود.
- بيماریهای لثه نيز مي‌تواند از ديگر پيامدهاي مکیدن انگشت در کودکان باشد. زيرا مکيدن مداوم شست به علت فشاري که به طور مداوم بر روي دندان‌ها وارد مي‌کند باعث ضعيف شدن لثه‌ها و کاهش ميزان حمايت آنها از دندان مي‌شود.
- مشکلات گفتاري که در اثر مکيدن شست در کودک ايجاد مي‌شود شامل ناتواني در تلفظ صحيح حروف «ت» و «د» و نيز فشار دادن نوک زبان به پشت دندان‌های جلو در هنگام صحبت کردن مي‌باشد.
شدت مکيدن شست و انگشتان، عامل تعيين کننده‌اي در بروز يا عدم بروز مشکلات دندان مي‌باشد. اگر کودک بدون آنکه فشاري بر روي دندان‌ها وارد کند فقط شست خود را در دهان نگه دارد، احتمال بروز مشکلات دندان در او خيلي کمتر از زماني است که با شدت و ميل زيادي شست خود را مي‌مکد. در بعضي از کودکاني که شست خود را خيلي زياد و شديد مي‌مکند، براي دندان‌های شيری هم مشکلات زيادي به وجود مي‌آيد.
مشکل مکيدن شست در کودک چکونه درمان مي‌شود؟
- پرت کردن حواس کودک. يکي از روش‌هاي خانگي براي ترک اين رفتار در کودک آن است که والدين کودک قواعدي را براي او وضع کنند و سعي کنند حواس او را پرت کنند تا اين کار را انجام ندهد. برای اين منظور مي‌توانيد زمان‌ها و مکان‌هایی که کودک مجاز به مکيدن شست خود مي‌باشد را محدود کنيد يا پتو و وسايل ديگري که معمولاً کودک در کنار آنها شروع به مکيدن شست مي‌کند را کنار بگذاريد.
- پوشاندن دستکش، به کودک با بستن شست او با يک بانداژ يا يک تکه پارچه، کمک مي‌کند به خاطر بياورد که نبايد شست خود را بمکد.
- جايزه دادن، توجه مثبت و تحسين کودک به خاطر آنکه شست خود را نمي‌مکد، مي‌تواند به ترک اين عادت توسط او کمک کند. براي مثال، مي‌توانيد هر روزي که کودک شست خود را نمي‌مکد يک استيکر (برچسب) بر روي تقويم بچسبانيد و وقتي تعداد اين استيکرها به عددي که از قبل به کودک قول داده‌ايد رسيد، يک جشن براي فرزندتان بگيريد يا به او جايزه خوبی بدهيد.
- کودک خود را به خاطر مکيدن شست سرزنش يا تنبيه نکنيد. زيرا اين کار فقط باعث کاهش اعتماد به نفس کودک خواهد شد.
اما در هر صورت به خاطر داشته باشيد که مکيدن شست در کودکان تا قبل از سن مدرسه، هيچ اشکالي ندارد. اغلب کودکان اگر به آنها فرصت بدهيد، خودشان اين عادت را ترک خواهند کرد.
راهکارهاي ما
اگر روش‌هی خانگي براي ترک عادت به مکيدن شست در کودک شما مؤثر واقع نشد و شما در خصوص اين مشکل فرزندتان احساس نگراني يا واهمه داريد، با متخصصين ما در کلینیک دندانپزشکی تهران در اين مورد مشورت کنيد. راه حل کلينيک دندانپزشکی تهران براي ترک مکيدن شست توسط کودک، در مرحله اول شامل بحث و گفتگو در مورد اين مشکل با کودک و والدين او مي‌باشد. ساير راهکارهايي که متخصصين ما استفاده مي‌کنند شامل موارد زير است:
- محافظ شست (يا انگشت). متخصصين ارتودنسي در کلينيک ما ممکن است استفاده از محافظ شست (يا انگشت) که براي جلوگيري از مکيدن شست طراحي شده است را براي کودک شما تجويز کنند. اين وسيله به مدت حدود يک ماه توسط کودک استفاده مي‌شود و نتايج بسيار خوبی و موفقی حاصل مي‌کند.
- کرايب (Crib) دندانی. يک راهکار ديگر براي ترک اين عادت، استفاده از وسيله ساده‌ای به نام «کرايب دندانی» است. اين وسيله توسط متخصص ارتودنسی بر روی دندان‌های بالایی کودک نصب مي‌شود و معمولاً در همان اولين روزی که در دهان کودک قرار مي‌گيرد، اين رفتار را در کودک متوقف مي‌کند.
برچسب: نامرتبی دندان‌ها، بیماری لثه
