انواع جراحی فک بالا و پایین یا جراحی های ارتوگانتیک

چرا ممکن است یک شخص به جراحی ارتوگناتیک نیاز داشته باشد؟

مهم‌ترین عوارضی که می‌تواند باعث ضرورت جراحی ارتوگناتیک برای یک فرد شود عبارتند از:

• ناهنجاری‌های مادرزادی فک و صورت
• دردهای مزمن فک یا مفصل فک (TMJ)
• تنفس بی‌اختیار از راه دهان
• ناتوانی در به هم رساندن لب‌ها بدون کشیدن آنها
• مصدومیت یا آسیب‌دیدگی از ناحیه فک و صورت
• عارضه اُپن بایت (فاصله بین دندان‌های بالا و پایین در حالتی که دهان بسته است)
  • انواع اپن بایت به سه دسته کلی طبقه‌بندی می‌شود:اپن بایت دندان‌های قدامی- در این شرایط همپوشانی بین دندان‌های جلوی دهان بر روی فک بالا و پایین در هنگام بستن فک ایجاد نمی‌شود.
    اپن بایت دندان‌های خلفی- در این شرایط بین دندان‌های عقب دهان بر روی فک بالا و پایین در هنگام بستن دهان تماس ایجاد نمی‌شود.
    اوربایت ناقص- در این شرایط دندان‌های قدامی فک پایین با دندان‌های قدامی فک بالا یا بافت نرم داخل دهان در هنگام بستن فک تماس پیدا نمی‌کنند.
• جلو بودن فک بالایی
• عقب بودن فک پایینی و چانه
• وجود تومور یا آسیب‌های پاتولوژیک در ناحیه فک

دستورالعمل‌های قبل از جراحی

ارتودنسی پیش از جراحی

قبل از آنکه شما عمل جراحی فک انجام دهید، ابتدا متخصصین ارتودنسی در کلینیک ما دندان‌های شما را با استفاده از بریس‌های ارتودنسی ، صاف و مرتب می‌کنند. این مرحله از درمان شما معمولاً در حدود 6 تا 12 ماه به طول می‌انجامد و در طی این مدت باید چندین بار به طور منظم برای انجام تنظیمات و اصلاحات لازم به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. در طی مرحله ارتودنسی باید دندان‌های شما به گونه‌ای جابه‌جا شوند که بعد از عمل جراحی فک کاملاً بر روی هم منطبق باشند. به همین علت ممکن است در طول دوره درمان ارتودنسی احساس کنید که وضعیت دندان‌هایتان دارد مرتباً بدتر می‌شود. اما پس از آنکه عمل جراحی فک انجام شد و فک‌های شما در موقعیت درست خود قرار گرفت، دندان‌هایتان نیز به شکل صحیح بر روی یکدیگر منطبق خواهند شد. ممکن است لازم باشد که در مرحله اول درمان شما علاوه بر انجام ارتودنسی، یک یا چند دندان شما از جمله دندان‌های آسیاب سوم (یا همان دندان‌های عقل) هم کشیده شود.

ثبت عکس‌های قبل از جراحی

پس از آنکه مرحله اول درمان شما یا همان مرحله ارتودنسی (لینک شود به مقاله ارتودنسی) به پایان رسید، دندانپزشکان ما آماده‌سازی‌های لازم برای جراحی نهایی فک را انجام می‌دهند. در این مرحله تصاویر اشعه ایکس و مدل‌هایی از دندان‌های شما در وضعیت فعلی و وضعیتی که بعد از جراحی پیدا خواهد کرد، تهیه شده و به عنوان یک راهنما در طول عمل توسط پزشک جراح مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آماده شدن برای جراحی ارتوگناتیک

اغلب عمل‌های جراحی های ارتوگانتیک تحت شرایط بیهوشی عمومی انجام می‌شود. قبل از شروع عمل جراحی، سوابق پزشکی شما به طور کامل بررسی شده و یک معاینه فیزیکی کامل هم بر روی شما انجام می‌شود. همچنین برای دوره آمادگی قبل از عمل، دستورات و تجویزهای خاصی از نظر رژیم غذایی و دارویی در اختیار شما قرار می‌گیرد و چند آزمایش مخصوص برایتان تعیین می‌شود که باید انجام دهید.

عمل جراحی

مدت زمان عمل جراحی فک بسته به نوع روش جراحی مورد استفاده و شدت ناهنجاری که باید درمان شود، می‌تواند متغیر باشد. جراحان ما برآوردی از مدت زمان لازم برای عمل جراحی را به شما اطلاع خواهند داد.

جراحی فک پایین

جراحی‌هایی که شامل اصلاح فک پایین می‌شود معمولاً مستلزم جدا کردن قسمت عقبی (مفصل) استخوان فک از قسمت جلو آن می‌باشد. قسمت جلوی استخوان فک همان قسمتی است که وظیفه حمایت از دندان‌ها را بر عهده دارد. با جدا کردن این دو قسمت استخوان از یکدیگر، جراحان ما می‌توانند قسمت جلوی فک پایین را به طرف عقب یا جلو جابه‌جا کنند تا موقعیت آن اصلاح شود. سپس موقعیت قطعه استخوانی فک نیز تنظیم می‌شود و در جای خود با استفاده از پیچ و پلاک‌های ریزی ثابت می‌شود. در موارد ناهنجاری‌های شدید فک ممکن است دندان‌ها نیز به مدت 5 تا 7 هفته سیم‌کشی شوند.

جراحی فک بالا

برای جراحی فک بالا برای اصلاح عقب یا جلو بودن فک بالا ، قسمتی از استخوان فک که دندان‌ها روی آن قرار دارند، از قسمت عقبی استخوان جدا شده و به طرف بالا، پایین، جلو یا عقب جابه‌جا می‌شود. در طی این عمل جراحی، دندانپزشکان ما استخوان فک را بر اساس شرایط خاص شما و وضعیت ناهنجاری مورد نظر جابه‌جا می‌کند. بر حسب مورد ممکن است قطعه استخوانی به استخوان فک اضافه شود یا برداشته شود و یا شکل کلی استخوان تغییر داده شود. در نهایت استخوان فک در وضعیت جدید خود با استفاده از پیچ و پلاک‌های ریز، ثابت می‌شود. همچنین بسته به شرایط عمل جراحی ممکن است فک‌های بالا و پایین به طور موقت با استفاده از سیم یا کش‌های لاستیکی به هم بسته شوند. علاوه بر آن یک گچ پلاستیکی یا یک وسیله هدایت کننده هم بر روی فک شما قرار داده می‌شود تا به حفظ استخوان‌های فک در وضعیت سالم خود کمک کند. معمولاً بریدگی‌هایی که برای انجام این عمل لازم است، در داخل دهان زده می‌شود، اما در بعضی از موارد ممکن است لازم باشد که بریدگی‌های کوچکی هم در خارج از دهان و بر روی صورت شما ایجاد شود. در این صورت سعی می‌شود که جای زخم ناشی از این بریدگی‌ها تا جایی که ممکن است، کوچک‌تر و مخفی‌تر باشد.

استخوان‌سازی تحت کشش و SARPE

روش جراحی استخوان‌سازی تحت کشش عبارت است از عمل کشش تدریجی و فزاینده استخوان به مرور زمان که با هدف ترمیم ناهنجاری و بدشکلی بافت‌های استخوانی انجام می‌گیرد. در این عمل، یک کشش تدریجی بر روی شکستگی‌هایی که در زمان عمل جراحی در استخوان ایجاد شده است، اعمال می‌شود تا تولید استخوان و بافت‌های نرم اطراف آن افزایش پیدا کند. عمل استخوان‌سازی تحت کشش نه تنها باعث تولید استخوان جدید می‌شود بلکه ساخته شدن بافت‌های نرم همراه با استخوان از قبیل پوست، مخاط، عضلات، اعصاب و رگ‌های خونی را نیز تحریک می‌کند. در این روش هیچ نیازی به پیوند استخوان وجود ندارد.

SARME یا SARPE

عمل‌های جراحی SARPE (افزایش سریع وسعت کام به کمک جراحی) و SARME (افزایش سریع وسعت استخوان فک به کمک جراحی) در درجه اول برای درمان ناهماهنگی فک بالا و پایین و یا کوچک بودن بیش از حد فک بالا انجام می‌شوند. در صورتی که فک بالایی کوچک یا باریک باشد، قسمتی از استخوان فک که دندان‌ها روی آن قرار گرفته‌اند از قسمت عقبی آن جدا می‌شود و سپس با استفاده از ابزارهای وسیع کننده (به نام هیراکس) وسعت آن افزایش داده می‌شود. ابزارهای وسیع کننده فک از چند روز قبل از عمل جراحی توسط متخصص ارتودنسی بر روی فک شما قرار داده می‌شود. بعد از گذشت چند روز، فک بالایی شما وسیع‌تر شده و استخوان‌ها در وضعیت جدید و بزرگ‌تری قرار می‌گیرند. در مرحله بعد، دندانپزشکان ما دندان‌های جلویی شما را جابه‌جا می‌کنند تا فضای باز ایجاد شده بین آنها بسته شود. در همین حال دندان‌های عقبی و فک بالایی به حالت پهن‌تر در آمده‌اند. این عمل که اصولاً به صورت سرپایی می‌باشد، غالباً به عنوان مرحله اولیه قبل از درمان ارتودنسی و چند ماه قبل از عمل اصلی جراحی فک انجام می‌شود.

عمل جراحي جلو يا عقب کشيدن چانه (جنیوپلاستی)

علاوه بر اصلاح وضعيت آن قسمت از استخوان فک پايين که حامل دندان‌هاست، ما اغلب قسمت چانه در استخوان فک پايين را نيز به طرف جلو، عقب، بالا يا پايين مي‌کشيم تا چهره و نيمرخ بيمار به طور کامل اصلاح شود. این عمل می‌تواند در بهبود شکل عضلات و کمک به بسته شدن بهتر لب‌ها نیز تأثیر داشته باشد. به این عمل اصطلاحاً جنیوپلاستی یا جابه‌جایی چانه گفته می‌شود. متخصصین دندانپزشکی در کلینیک ما برای انجام این عمل یک بریدگی در قسمت داخل دهان و زیر لب پایینی ایجاد می‌کنند. سپس بدنه استخوان چانه از قسمت فک جدا شده و به طرف جلو یا عقب جابه‌جا می‌شود. پس از آنکه استخوان چانه در جای صحیح خود قرار گرفت، با استفاده از پیچ‌های ریز یا سیم‌کشی در وضعیت جدید، ثابت می‌گردد. برای عمل جنیوپلاستی جهت جلو آوردن چانه، قسمت پایینی استخوان فک به طرف جلو حرکت داده می‌شود.

بلافاصله بعد از پايان جراحي

• قبل از ترخيص از مرکز جراحي و رفتن به خانه، نوشيدن مايعات به مقدار کافي جهت تغذيه مناسب و تأمين عناصر غذايي مورد نياز بدن اهميت زيادي دارد.
• به بیماران توصیه‌ها و دستوراتی در مورد تغییراتی که لازم است در برنامه غذایی خود لحاظ کنند و برنامه‌ای جهت بازگشت تدریجی به رژیم غذایی عادی داده می‌شود.
• از استعمال مواد دخانی و انجام فعالیت‌های فیزیکی تنش‌زا باید اکیداً خودداری شود.

به خاطر داشته باشید که بهبود سریع و مناسب شما بعد از عمل جراحی فک منوط به رعایت دقیق تمامی دستورات و توصیه‌های پزشک جراحتان می‌باشد.

• درد و ناراحتی بعد از عمل جراحی فک به راحتی قابل کنترل می‌باشد. داروهایی برای تسکین درد شما و نیز بسته‌های یخ که به بهبودی و کاهش ورم صورت شما کمک می‌کنند، برایتان تجویز خواهد شد.
• احتمال ورم صورت بعد از جراحی فک وجود دارد. ورم صورت معمولاً در فاصله 48 تا 72 ساعت بعد از پایان جراحی به بیشترین حد خود می‌رسد و پس از آن به تدریج فروکش می‌کند. غالباً آثار ورم صورت ظرف 7 تا 10 روز به طور کامل برطرف می‌شود، اما ورم بسیار مختصری هم ممکن است تا چند ماه بعد همچنان وجود داشته باشد. کبودی و خون‌مردگی در صورت، گرفتگی بینی و سوزش گلو از دیگر عوارض طبیعی هستند که ممکن است بعد از عمل جراحی فک، آن را تجربه کنید و همه این عوارض به تدریج برطرف خواهند شد.
• بعد از پایان عمل جراحی ارتوگناتیک، دندانپزشکان ما با همکاری متخصصین ارتودنسی برنامه‌های درمانی تکمیلی جهت اصلاح جزئیات شکل ظاهری فک، دندان‌ها و چانه شما انجام می‌دهند. وقتی که بریس‌های ارتودنسی از دهان شما برداشته می‌شود، ممکن است نیاز به استفاده از وسیله‌ای به نام نگهدارنده (ریتینر) جهت ثابت نگه داشتن دندان‌ها در وضعیت جدید خود داشته باشید. درمان کامل شما با احتساب دوره ارتودنسی قبل و بعد از جراحی فک، ممکن است یک تا دو سال طول بکشد.

برچسب: نامرتبی دندان، فاصله بین دندان‌ها، ارتودنسی، پیوند استخوان