جراحی فک یا جراحی ارتوگناتیک به منظور اصلاح نا مرتب بودن فکین و دندان ها و بهبود تناسب بین اجزاء صورت توسط کار ترکیبی ارتودنتیست و جراح فک و صورت انجام می شود. انواع جراحی فک شامل جراحی فک بالا و پایین و جراحی چانه می باشد.
در چه مواقعی فک بالا و پایین و چانه نیاز به جراحی فک دارد؟
- عدم تقارن صورت یا بایت
- مال اکلوژن شدید
- رتروگناتیسم فک بالا یا پایین
- بلندی یا کوتاهی صورت
- مشکلات مربوط به جویدن
- مشکلات ژنتیکی نامطلوب رشد استخوانی
- لبخند لثه ای
- کوچک بودن چانه
انواع جراحی فک
جراحی فک بالا
یکی از پرکاربردترین جراحی ارتوگناتیک، جراحی فک بالا می باشد که به منظور بهبود عقب رفتگی یا بیرون زدگی قابل ملاحظه فک بالا، کراس بایت ، دیده شدن خیلی زیاد یا کم دندان های بالا، اوپن بایت و میدفیشیال هیپوپلازی انجام می گیرد.
جراح فک برای حرکت و یکپارچه کردن فک بالا استخوان را به گونه ای برش می دهد که کل فک بالا ( سقف دهان و دندان های بالایی ) به صورت یکجا حرکت کند.
پس از حرکت فک بالا، ارتودنتیست دندان ها و فک بالا را در موقعیت صحیح نهایی تثبیت می کند به گونه ای که دندان های بالایی دقیقا بر روی دندان های پایینی قرار گیرند. نکته قابل توجه این است که ارتودنسی قبل از جراحی فک باعث می شود تا دندان ها با یکدیگر اختلاف تراز کمتری داشته باشند.
جراحی فک پایین
جراحی فک پایین با هدف درمان عقب رفتگی یا بیرون زدگی فک پایین انجام می شود. جراح فک استخوان را با دو روش استئوتومی SSRO و یا استئوتومی IVRO برش داده و پس از اینکه فک در محل مناسب قرار گرفت با استفاده از پلیت و پیچ در موقعیت جدید تثبیت می کند.
استئوتومی IVRO (داخل دهانی عمودی راموس ): در این روش جراح فک استخوان را به صورت مورب برش داده و بخشی از آن را بر می دارد.
استئوتومی SSRO (ساژیتال اسپلیت راموس ): در این روش جراح فک بخش پشتی استخوان فک را به صورت عمودی برش می دهد.
جراحی فک بالا و پایین
در برخی موارد صورت بیمار بلند است و مشکلاتی همچون : مال اکلوژن، جلو بودن لب ها و چانه، عدم تقارن را دارد؛ در این صورت ارتودنتیست جراحی هر دو فک را پیشنهاد می کند و معمولا” فک بالا به بالا و فک پایین به جلو برده می شود و با عقب بردن نوک چانه بلندی صورت تنظیم شده و چهره خوش می شود.
جراحی چانه
در برخی مواقع عقب رفتگی شدید فک پایین همراه با چانه کوچک می باشد. در اکثر موارد می توان با جا به جایی فک پایین ، چانه را نیز جراحی کرد.
با جراحی چانه می توان کمبود چانه را اصلاح نمود.
برای جراحی چانه ، جراح فک یک تکه از استخوان چانه را از جلوی فک بریده و آن را در موقعیت جدید قرار می دهد و با صفحه و پیچ آن را تثبیت می کند
بلافاصله بعد از پايان جراحي
- قبل از ترخيص از مرکز جراحي و رفتن به خانه، نوشيدن مايعات به مقدار کافي جهت تغذيه مناسب و تأمين عناصر غذايي مورد نياز بدن اهميت زيادي دارد.
- به بیماران توصیه‌ها و دستوراتی در مورد تغییراتی که لازم است در برنامه غذایی خود لحاظ کنند و برنامه‌ای جهت بازگشت تدریجی به رژیم غذایی عادی داده می‌شود.
- از استعمال مواد دخانی و انجام فعالیت‌های فیزیکی تنش‌زا باید اکیداً خودداری شود.
به خاطر داشته باشید که بهبود سریع و مناسب شما بعد از عمل جراحی فک منوط به رعایت دقیق تمامی دستورات و توصیه‌های پزشک جراحتان می‌باشد.
- درد و ناراحتی بعد از عمل جراحی فک به راحتی قابل کنترل می‌باشد. داروهایی برای تسکین درد شما و نیز بسته‌های یخ که به بهبودی و کاهش ورم صورت شما کمک می‌کنند، برایتان تجویز خواهد شد.
- احتمال ورم صورت بعد از جراحی فک وجود دارد. ورم صورت معمولاً در فاصله 48 تا 72 ساعت بعد از پایان جراحی به بیشترین حد خود می‌رسد و پس از آن به تدریج فروکش می‌کند. غالباً آثار ورم صورت ظرف 7 تا 10 روز به طور کامل برطرف می‌شود، اما ورم بسیار مختصری هم ممکن است تا چند ماه بعد همچنان وجود داشته باشد. کبودی و خون‌مردگی در صورت، گرفتگی بینی و سوزش گلو از دیگر عوارض طبیعی هستند که ممکن است بعد از عمل جراحی فک، آن را تجربه کنید و همه این عوارض به تدریج برطرف خواهند شد.
- بعد از پایان عمل جراحی ارتوگناتیک، دندانپزشکان ما با همکاری متخصصین ارتودنسی برنامه‌های درمانی تکمیلی جهت اصلاح جزئیات شکل ظاهری فک، دندان‌ها و چانه شما انجام می‌دهند. وقتی که بریس‌های ارتودنسی از دهان شما برداشته می‌شود، ممکن است نیاز به استفاده از وسیله‌ای به نام نگهدارنده (ریتینر) جهت ثابت نگه داشتن دندان‌ها در وضعیت جدید خود داشته باشید. درمان کامل شما با احتساب دوره ارتودنسی قبل و بعد از جراحی فک، ممکن است یک تا دو سال طول بکشد.
