روکش دندان یک پوسته است که از آن به عنوان تاج دندان یاد میشود این روکشها برای آنکه بتوانند بر روی دندان قرار بگیرند ابتدا باید دندان آماده شود سپس روکش را بر روی دندان بگذارند.
روکش دندان برای محافظت از دندانهایی که دچار شکستگی و یا دچار پوسیدگی میشوند مناسب است تا با قرار گرفتن بر روی دندان آنها از آسیب بیش از حد که موجب از بین رفتن کامل دندان میشود محافظت کند.
علل تعویض روکش دندان
در اکثر موارد، انتظار میرود که عوارض روکش دندان بعد از ۵ سال ظاهر شوند. معمولاً بعد از ۱۰ سال، زمانی است که اکثر بیماران اغلب نیاز دارند روکش دندان را جایگزین کنند.
گاهی ممکن است زمان تعویض روکش واضح باشد، مثلاً وقتی که روکش می‌افتد نیاز به تعویض دارد. اما، در موارد دیگر ممکن است واضح نباشد. باید به علائم هشدار دهنده و آسیب‌زا دقت کنید. در زیر شش دلیل برای تعویض روکش‌های دندان بیان شده است:
طول عمر روکش
با مراقبت درست، روکش‌های دندان می‌توانند ۱۵ سال دوام بیاورند و ممکن است علائم خرابی، ساییدگی و تکه تکه شدن را نداشته باشند. با این حال، اگر روکشها بیش از یک دهه استفاده شدند، بهتر است آنها را تعویض کنید. روکش‌های قدیمی ضعیف‌تر شده و مستعد شکستن میشوند. این امر به ذرات غذایی امکان جمع شدن در دندان را داده و احتمال پوسیدگی افزایش می‌یابد. اگر بیش از ده سال از یک روکش دندان استفاده کردید، باید معاینه شود.
ساییدگی و تکه تکه شدن (استهلاک)
روکش‌های استفاده شده رایج سرامیکی هستند. این مواد با دوام و ضد لک نیز می‌باشند. با این حال، اگر دندان قروچه میکنید، این کار ممکن است باعث ساییدگی روکشها گردد. گاهی، افرادی که مدام دندان قروچه می‌کنند، روکش دندان‌های خود را باید هر پنج سال عوض کنند.
پوسیدگی دندان
زمانی که روی روکش ترک خوردگی و شکستگی دارید، ذرات غذا ممکن است به زیر آن نفوذ کند. این امر باعث تجمع باکتریها و حمله به دندان‌های سالم میشود. از آنجایی که دندان پوسیده شده، ممکن است شروع به حس کردن درد و حساسیت دندان کنید.
درد و ورم
هر زمان که روکش دندان باعث ایجاد ورم و درد در لثه شد، زمان آن است که آن را عوض کنید.
پسروی خط لثه
احتمال تجمع پلاک و باکتریها در اطراف روکش دندان زیاد است. این امر باعث عفونت لثه که مسبب تحلیل رفتن لثه است، می‌گردد.
دلایل زیبایی
گاهی برای مسائل زیبایی نیاز به تعویض روکش دندان دارید. مثلاً، اگر روکش دندان تغییر رنگ دهد یا رنگ آن نسبت به دیگر دندانها تغییر کند.
علائمی که نشان دهنده ضروری بودن تعویض روکش است
اگرچه روکش دندانی به طور متوسط بین ۱۰ تا ۱۵ سال ماندگاری دارد همه روکشها شبیه یکدیگر نیستند و ممکن است پس از مدتی به تعویض یا ترمیم نیاز داشته باشند. دندان پزشک میتواند به معاینه دهان و روکش دندان شما بپردازد و به این نتیجه برسد که آیا شما به تعویض روکش نیاز دارید یا خیر. در صورت بروز مشکلات زیر شما باید به دندان پزشک مراجعه کنید تا به تعویض روکش بپردازد.
در صورتی که خط لثه عقب رفته است
از آنجایی که باکتریها می‌توانند در اطراف دندان و روکش تجمع پیدا کنند و یک کلونی را به وجود بیاورند احتمال بروز بیماری لثه در شما افزایش خواهد یافت. اگرچه رعایت بهداشت و استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال میتواند از بروز بیماری‌های لثه جلوگیری کند بهترین کار این است که در صورت مشاهده عقب رفتن خط لثه به دندان پزشک مراجعه کنید. عقب رفتن لثه یک علامت هشدار مبنی بر تعویض روکش یا قرار گرفتن نامناسب روکش روی دندان است.
در صورتی که دچار درد یا تورم شده‌اید
به محض آنکه شما دچار درد تورم یا التهاب در اطراف دندان و روکش خود شدید باید به دندان پزشک مراجعه نمایید. به عنوان مثال اگر شما در هنگام غذا خوردن دچار حساسیت یا درد بیشتری می‌شوید به احتمال زیاد روکش در قسمت‌های بالاتر دندان قرار گرفته است، دچار آسیب دیدگی شده است، قدیمی شده است یا به تعویض نیاز دارد.
در صورتی که شاهد تحلیل رفتگی روکش هستید
با گذر زمان ممکن است متوجه شوید که روکش دندان‌تان دچار تحلیل رفتگی شده است. این اختلال بیشتر در آن دسته از افرادی به وجود می‌‌آید که دندان قروچه می‌کنند. تحلیل رفتگی دندان معمولاً میتواند نشان دهنده بالا رفتن سن روکش باشد اما گاهی اوقات نشان دهنده مشکلات شدیدتر مانند عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. شما باید به دندان پزشک مراجعه کنید تا به این نتیجه برسد که آیا تحلیل رفتگی دندان شما علت بیماری ایجاد شده است یا خیر و آیا به تعویض روکش نیاز دارید یا روکش دندان شما هنوز کارایی لازم را دارد.
در صورتی که روکش دچار اسیب دیدگی شده است
ممکن است روکش شما از فلزات مختلف یا سرامیک ساخته شده باشد و ترکیباتی که برای تولید روکش مورد استفاده قرار گرفته اند با گذر زمان آسیب ببینند و زیبایی خود را از دست بدهند. روکش‌هایی که از سرامیک ساخته شده اند و به فلز متصل هستند بیشتر دچار شکستگی یا لب پر شدگی خواهند شد. دندان پزشک پس از انجام معاینات اولیه میتواند به شما بگوید که آیا زمان تعویض روکش فرا رسیده است یا خیر البته در برخی موارد ترک خوردگی یا لب پر شدگی روکش شدید است و شما به تعویض کامل آن نیاز خواهید داشت.
روکش مانند گذشته زیبایی ندارد
در تعداد زیادی از موارد، زیبایی روکش اهمیت بسیار زیادی برای بیمار دارد. در آن دسته از بیمارانی که روکش سرامیکی به فلز متصل شده است یک خط تیره در امتداد دندان دیده میشود. اگر این مسئله باعث ناراحتی شما شده و تصور میکنید ظاهر نامطلوبی را ایجاد کرده است می‌توانید با مراجعه به دندان پزشک به تعویض روکش خود بپردازید.
در صورتی که ده سال از زمان نصب روکش شما می‌گذرد
در صورتی که شما دچار علائم فیزیکی آسیب دیدگی روکش نشده اید اما بیش از یک دهه از زمان نصب روکش گذشته است به تعویض آن نیاز خواهید داشت. طول عمر روکش به فاکتورهای متعددی از قبیل دندان قروچه کردن، عادات غذایی سالم و جنس مواد مورد استفاده در ساخت روکش بستگی دارد. تعداد زیادی از روکش‌های دندانی می‌توانند طول عمر بیش از ۱۵ سال داشته باشند اما این گروه از روکشها باید به طور منظم توسط دندان پزشک بررسی شوند تا در صورت نیاز بتوان آنها را به موقع تعویض کرد.
نحوه تعویض روکش دندان
فرایند برداشتن یا تعویض روکش دندان نسبتاً ساده و بدون درد است. این فرایند سه مرحله دارد: ارزیابی، درمان و در نهایت تعویض یا تنظیم.
شرایط روکش فعلی شما، مقدار کاری که باید روی دندان انجام شود را مشخص می‌کند. روکش‌های سرامیکی نسبت به روکش‌های فلزی بیشتر مستعد لب پر شدن و شکستن هستند. برای روکش گذاری مجدد از چسب‌هایی برای ضعیف کردن سیمان دندان استفاده میشود. هر زمان که این مورد انجام شد، روکش قبلی برداشته میشود.
زمانی که عصب کشی انجام شد، دندانپزشک دندان را برای قالب گیری آماده می‌کند. سپس قالب دندان به لابراتوار دندانپزشکی ارسال شده تا روکش جدید ساخته شود.
دو تا سه هفته زمان می‌برد تا روکش در لابراتوار ساخته شود. تا زمانی که روکش دائمی شما آماده شود، روکش موقت از جنس سرامیک با اکریلیک روی دندان قرار داده میشود. در این دوره زمانی، دندانپزشکان معمولاً از شما می‌خواهند که مراقبت‌های دندانی بیشتری داشته باشید. بنابراین، حتماً به خوبی مراقب دندان خود باشید و غذاهای سفت نجوید.
در طی جلسه بعدی، روکش موقت دوباره ارزیابی شده و هر گونه بی‌نظمی بررسی می‌گردد. روکش موقت برداشته میشود و روکش جدید در جای آن قرار می‌گیرد.
ترکیبات مورد استفاده
روکش و روکشی که برای جایگزین روکش قبلی مورد استفاده قرار می‌‌گیرند از مواد مختلفی ساخته خواهند شد. همیشه ترکیبات جدیدی برای ساخت روکش معرفی میشود که محبوب ترین آنها به شرح زیر می‌باشند:
- روکش پرسلینی که به فلز متصل شده است و تعداد زیادی از روکش‌های دندانی در این گروه قرار دارند. در این حالت از یک فلز ارزشمند یا معمولی به عنوان پایه استفاده میشود سپس سرامیک به صورت چندین لایه روی آن قرار داده خواهد شد.
- روکش پرسلینی به طور کامل از سرامیک ساخته میشود اما همانند روکش ترکیبی قوی نیست ولی ظاهری بسیار طبیعی دارد در نتیجه میتوان از آن برای دندان‌های ردیف جلو استفاده کرد.
- روکش تمام سرامیک یک نوع جدید روکش است که قدرت روکش ترکیبی و زیبایی روکش پرسلینی را دارد و میتوان از آن برای همه نقاط دهان استفاده کرد.
- روکش شیشه ای ظاهری بسیار طبیعی دارد و از آن برای دندان ردیف جلو و عقب استفاده میشود.
- روکش طلا قدیمی‌‌ترین نوع روکش محسوب میشود که به همراه سایر ترکیبات به منظور افزایش استحکام روکش‌های جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد. روکشها بسیار با دوام هستند و معمولاً به رنگ نقره ای یا طلایی وجود دارند.
چگونه میتوان از نیاز به ترمیم روکش جلوگیری کرد؟
روکش دندان نقش بسیار مهمی برای حفظ و جلوگیری از آسیب رسیدن به دندانها را دارد و به دلیل ساختار بسیار پیچیده دهان و دندان برای حفظ آن و جلوگیری از تعویض نیاز به رعایت یکسری نکات بسیار مهم و کاربردی دارد. با رعایت نکاتی که در زیر گفته میشود احتمال ترمیم روکش را به حداقل برسانید:
- حفظ بهداشت دهان و دندان مهمترین اصلی است که برای حفظ روکش دندان ضروری است.
- عادات غذایی بر نگهداری روکش دندان بسیار تاثیر گذار است.
- دندان قروچه از عوامل اصلی از بین رفتن و نیاز به تعویض روکش است که برای درمان آن باید به پزشک مراجعه و از نایت گارد استفاده کنید.
- جویدن غذا و اجسام سفت و سخت موجب شکستگی و ترک خوردن روکش میشود.
- کیفیت موادی که در ساخت روکش به کار میرود.
