پوسیدگی دندان پس از سرماخوردگی شایع‌ترین ناراحتی به شمار می‌رود و هر چند بیشتر کودکان و جوانان را درگیر می‌کند، اما هیچ فردی از خراب شدن دندان در امان نیست. پوسیدگی دندان دلیل متداول از دست دادن دندان در سنین جوانی است.
[sv slug=”alert”]
تشخیص و جلوگیری از بروز مشکلات یا درمان آنها در مراحل اولیه یکی از اولویت‌های ما در کلینیک دندانپزشکی تهران است. آموزش مستمر و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته رمز موفقیت ما است که درمان با حداقل تهاجم و حفظ دندان‌ها را امکان‌پذیر می‌سازد. متخصصان کلینیک دندانپزشکی تهران با استفاده از لیزر می‌توانند پوسیدگی را در مراحل اولیه تشخیص دهند و برای درمان آن اقدام کنند.
[sv slug=”alert”]
دلایل پوسیدگی دندان
باکتری‌های موجود در دهان: این باکتری‌ها مواد غذایی، به ویژه مواد قندی و نشاسته‌ای، را به اسید تبدیل می‌کنند. باکتری‌ها، اسید، ذرات غذا و آب دهان در محیط دهان با یکدیگر ترکیب می‌شوند و ماده چسبناکی به نام پلاک را تشکیل می‌دهند. پلاک به دندان، به خصوص روی دندان‌های آسیای عقب دهان، بالای خط لثه روی تمام دندان‌ها و لبه‌های پر کردگی‌ها می‌چسبد.
اگر پلاک از روی دندان پاک نشود به ماده دیگری به نام جرم یا تارتار تبدیل می‌شود. جرم و پلاک لثه‌ها را تحریک می‌کند و در نهایت به بروز بیماری‌های لثه دامن می‌زند.
جمع شدن پلاک روی دندان‌ها بیست دقیقه پس از غذا خوردن آغاز می‌شود و اگر پلاک‌های جمع شده روی دندان پاک نشود، پوسیدگی دندان شروع می‌شود.
اسیدهای موجود در پلاک: اسید موجود در پلاک به مینای پوشش دهنده دندان آسیب می‌زند و سوراخ‌هایی را در دندان ایجاد می‌کند که معمولاً تا زمانی که بزرگ نشود و به عصب‌ها آسیب نزند یا باعث شکستگی دندان نشود، ناراحت کننده و دردناک نیست. اهمال در درمان پوسیدگی آبسه دندان را در پی دارد و مغز (پالپ) دندان را نیز درگیر می‌کند که در نهایت به از دست دادن دندان می‌انجامد.
کربوهیدارت (مواد قندی و نشاسته‌ای): علت پوسیدگی دندان کودکان و افراد بزرگسال ممکن است مربوط به مواد قندی و نشاسه ای باشد. این مواد خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد. مواد غذایی چسبناک به دلیل باقی ماندن روی دندان بیش از دیگر مواد مضراند. خوردن مکرر تنقلات میزان و مدت تماس اسید با سطح دندان را افزایش می‌دهد.
علائم
پوسیدگی دندان گاهی با هیچ علامتی همراه نیست. در هر حال علائم رایج این مشکل عبارت است از:
- دندان درد یا احساس درد و ناراحتی به ویژه پس از خوردن شیرینی‌جات یا نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های سرد یا داغ.
- سوراخ‌ها یا حفره‌های قابل مشاهده داخل دندان
عوارض احتمالی
- درد یا ناراحتی
- شکستگی دندان
- ناتوانی در جویدن با دندان دردناک
- آبسه دندان
- حساسیت دندان
انواع پوسیدگی و کرم‌خوردگی دندان
پوسیدگی دندان: پوسیدگی و خرابی که تا لایه عاج دندان گسترش می‌یابد.
پوسیدگی ریشه یا سمنتوم: پوسیدگی در ریشه‌های دندان ایجاد می‌شود.
پوسیدگی عود کننده: نوعی از پوسیدگی که روی سطح دندان کنار پرکردگی‌های پیشین ایجاد می‌شود.
پوسیدگی ابتدایی: پوسیدگی که روی سطح دندان بدون سابقه خرابی قبلی ایجاد می‌شود.
پوسیدگی دندان‌های شیری: این نوع خرابی دندان در خردسالان مشاهده می‌شود و عموماً نتیجه مکیدن بطری شیر هنگام به خواب رفتن است.
درمان پوسیدگی دندان در کلینیک دندانپزشکی تهران
از روش‌های درمان پوسیدگی دندان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
معاینه و آزمایش
- اکثر پوسیدگی‌ها هنگام معاینه و ویزیت منظم در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود.
- با عکسبرداری از دندان می‌توان پوسیدگی را قبل از این که قابل مشاهده با چشم باشد، تشخیص داد.
- لیزر پالس‌های نوری ایمن و بدون دردی را در طول موج 655 نانومتر به ساختار دندان می‌تاباند. نور لیزر پوسیدگی دندان را با مقایسه بین فلورسانس ساختار دندان و خط زمینه تنظیم شده مشخص می‌کند. فلورسانس دندان سالم صفر یا نزدیک به صفر است، حال آن که دندان پوسیده فلورسانسی دارد که متناسب با شدت پوسیدگی افزایش می‌یابد.
پیش از درمان
- برای تسکین درد در طول عمل یا پس از آن داروی بی‌حس کننده (لیدوکائین) و داروهای دیگر تجویز می‌شود.
- نیتروز اکساید در کنار نوواکائین یا دیگر داروها برای آرام کردن بیمار و کاهش اضطراب وی از دندانپزشکی به‌کار برده می‌شود.
روش‌های درمان
با بهره‌گیری از روش‌های درمانی متعدد می‌توان از بروز پوسیدگی جلوگیری کرد.
پر کردن دندان
یکی از روش های درمان پوسیدگی دندان، پرکردن دندان است. دندانپزشک پوسیدگی را با استفاده از دریل در عمل پر کردن دندان برمی‌دارد و دندان را با موادی مانند آلیاژ نقره (آمالگام)، طلا، چینی (پرسلن) یا رزین کامپوزیت پر می‌کند. رزین کامپوزیت و چینی بیشتر به دندان طبیعی شباهت دارند و به همین دلیل برای پر کردن دندان‌های جلویی ترجیح داده می‌شوند. بسیاری از دندانپزشکان معتقدند آمالگام و طلا استحکام بیشتری دارد و از آنها برای پر کردن دندان‌های عقب استفاده می‌کنند، البته تمایل به استفاده از رزین کامپوزیتی با مقاومت بالا برای دندان‌های عقب نیز رو به افزایش است.
پر کردن با لیزر
هنگامی که لیزر بافت سخت برای تبخیر پوسیدگی دندان به کار برده می‌شود، لیزر فقط ساختار پوسیده دندان را هدف قرار می‌دهد و به بافت سالم اطراف دندان آسیب نمی‌زند. حال آن که این مزیت در استفاده از دریل وجود ندارد. در عمل پر کردن دندان با لیزر، لیزر مواد زیست‌پذیر همرنگ دندان را مستقیماً به ساختار دندان پیوند می‌دهد و به این ترتیب دیگر نیازی نیست تا بخش قابل توجهی از دندان برای پر کردن مواد تراشیده شود.
روکش
چنانچه پوسیدگی دندان گسترده باشد و فقط بخش کوچکی از دندان باقی مانده باشد، دندان ضعیف روکش می‌شود تا از آن محافظت شود. در صورت وسیع بودن پرکردگی و ضعیف بودن دندان احتمال شکستگی آن وجود دارد. ناحیه ضعیف یا پوسیده برداشته و ترمیم می‌شود. روکش روی باقی مانده دندان گذاشته می‌شود. روکش معمولاً از طلا، چینی یا چینی متصل به فلز ساخته می‌شود.
عصب‌کشی
عصب‌کشی یا درمان روت کانال زمانی انجام می‌شود که عصب دندان به دلیل پوسیدگی یا دیگر آسیب‌ها مرده باشد. مرکز دندان، دربرگیرنده عصب و رگ‌های خونی (مغز دندان یا پالپ)، و بخش پوسیده دندان برداشته می‌شود. ریشه‌ها با مواد پر و مهر و موم می‌شود. پس از پر کردن دندان معمولاً باید روکش نیز گذاشته شود.
پیشگیری
رعایت بهداشت دهان و دندان برای پیشگیری از پوسیدگی دندان و ایجاد لکه‌های سیاه رنگ روی آن و سلامت دهان ضروری است. دندانپزشکان کلینیک دندانپزشکی تهران توصیه می‌کنند برای داشتن دندان‌هایی سالم و درخشان هر 6 ماه یک بار جرم گیری انجام دهید، دندان‌ها را دو بار در روز مسواک بزنید و حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
بهتر است مواد غذایی چسبنده، مانند میوه خشک یا آب‌نبات، را همراه با غذای اصلی میل کنید و از صرف آن به عنوان میان وعده تا حد امکان پرهیز کنید یا دندان‌ها را پس از میل کردن آنها مسواک بزنید یا با آب بشویید.
مصرف تنقلات بالابرنده میزان اسید در دهان را به حداقل برسانید، از آشامیدن مکرر نوشیدنی‌های حاوی مواد قندی خوداری کنید و مکیدن قرص نعناع و آب نبات را کاهش دهید.
فیشور سیلانت (شیارپوشی) دندان‌ها از بروز پوسیدگی جلوگیری می‌کند. سیلانت پوشش نازک پلاستیک مانندی است که روی سطوح جونده دندان‌های آسیاب به‌کار برده می‌شود. این شیاربند از انباشته شدن پلاک در شیارهای عمیق سطوح مستعد پوسیدگی جلوگیری می‌کند. سیلانت معمولاً مدت کوتاهی پس از درآمدن دندان‌ها روی دندان‌های کودکان زده می‌شود. البته افراد بزرگتر نیز می‌توانند از مزایای فیشور سیلانت استفاده کنند.
فلورایدتراپی غالباً برای محافظت از دندان در برابر پوسیدگی توصیه می‌شود. بر اساس نتایج پژوهش‌های انجام شده افرادی که از آب آشامیدنی یا مکمل‌های غذایی فلوراید دریافت می‌کنند، کمتر از دیگران دچار پوسیدگی دندان می‌شوند. مصرف فلوراید در زمان رشد دندان باعث می‌شود این ماده مفید وارد ساختار مینای دندان شود و از آن در برابر واکنش‌های اسیدی محافظت کند.
فلورایدتراپی برای محافظت از سطح دندان نیز مفید است و با روش‌های ساده‌ای مانند استفاده از دهانشویه یا خمیردندان فلورایددار قابل انجام است. البته روش اصولی و تخصصی فلوراید تراپی این است که محلول حاوی فلوراید روی دندان به کار برده شود. دندانپزشکان کلینیک دندانپزشکی تهران در ویزیت‌های معمول دوره‌ای این درمان پیشگیرانه را انجام می‌دهند.
برچسب: دندان درد، عصب کشی، بوی بد دهان، پر کردن دندان
