پلاک ماده‌ای چسبنده است که به شکل لایه‌ای از باکتری‌ها به صورت مداوم بر روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. پلاک می‌تواند در بالا و زیر لثه‌ها تجمع یابد. این باکتری‌ها از قند موجود در غذاها تغذیه می‌کنند و به واسطه تولید یک ماده اسیدی، می‌توانند مینای دندان را آسیب زده و در آن حفراتی ایجاد نمایند. همچنین باکتری‌های موجود در پلاک از خود سمومی ترشح می‌کنند که می‌تواند لثه را تحریک کرده و منجر به بیماری‌های پریودنتال (لثه) شوند. پلاک‌ها می‌توانند داخل و اطراف دندان‌ها را در برگیرند و حتی می‌توانند به زیر خط لثه بروند. ضروری است که آن‌ها از طریق حداقل دو بار مسواک زدن و یک‌بار نخ دندان کشیدن در روز پاک‌سازی گردند.
[sv slug=”alert”]
انواع مختلف پلاک دندانی درمان‌های متفاوتی نیاز دارند. برخی از انواع پلاک‌های دندانی جدی نیستند، اما برخی دیگر نیاز به توجه جدی شما دارند. هنگامی که جرم دندانی بر روی دندان تشکیل شود، تنها دندان‌پزشکان می‌توانند آن‌ها را حذف نمایند. هر 6 ماه یک‌بار جهت برطرف نمودن پلاک‌ها و جرم‌های دندانی به دندان‌پزشکان ما در کلینیک دندانپزشکی تهران مراجعه فرمایید تا از عوارض بیشتر جلوگیری به عمل‌آورید. روند از بین بردن جرم‌های دندانی” جرمگیری” نامیده می‌شود. در طول جرمگیری دندان‌پزشکان ما با استفاده از ابزارهای ویژه‌ای جرم‌های دندانی را از بالا و پایین خط لثه حذف می‌نمایند. برای کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت از طریق شماره‌های [sv slug=”number”] با ما تماس بگیرید.[sv slug=”alert1″]
پلاک‌های دندانی
تشکیل لایه پلاک دندانی
از لحظه‌ای که کودک از مجرای زایمان عبور می‌کند و شروع به نفس کشیدن می‌کند، میکرب‌ها شروع به اقامت در دهان او می‌کنند. بعدها، هم‌زمان با جوانه زدن دندان‌ها، باکتری‌های جدید بر روی سطوح دندانی مستقر می‌شوند. پلاک دندانی، لایه‌ای از باکتری‌ها می‌باشد که سرسختانه بر سطوح دندانی، سطوح ترمیمی و پروتزهای دندانی می‌چسبند.
دانستن چگونگی شکل‌گیری، ترکیبات و ویژگی‌های پلاک‌های دندانی در کنترل آن به کمک خواهد کرد. الگوی توسعه لایه میکروبی پلاک‌ها شامل سه مرحله است:
- اتصال باکتری به یک سطح جامد
- تشکیل میکرو کلون‌ها در سطح
- بالغ شدن کلونی‌ها و تشکیل لایه میکروبی پلاک در زیر لثه.
مراحل تشکیل پلاک
- تشکیل لایه از باکتری‌ها
- اتصال به سطح
- تشکیل پلاک نابالغ در بالای لثه
- بالغ شدن پلاک در بالای لثه
- تشکیل پلاک در زیر لثه
طبقه‌بندی پلاک‌های دندانی
پلاک‌های دندانی به دو دسته تقسیم می‌شوند: پلاک‌های بالای لثه‌ای و پلاک‌های زیر لثه‌ای.
پلاک‌های موجود در بالای لثه که معمولاً در بالاتر از خط لثه تشکل می‌شوند، اغلب در نواحی زیر یافت می‌شوند:
- یک‌سوم پایینی تاج دندان
- مناطق بی‌اثر پروگزیمال
- حفره‌ها و شکاف‌های دندانی و نیز دیگر مناطق مانند ناهمواری‌های سطح دندان
پلاک‌های بالای لثه (سوپرا پلاک) معمولاً به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- پلاک‌های چسبیده به دندان
- پلاک‌های چسبیده به اپیتلیال
- پلاک‌های غیر چسبنده
علائم پلاک
پلاک فوق لثه‌ای
پلاک‌های بالای لثه شبیه به رنگ دندان به نظر می‌رسند. دندانپزشک می‌تواند از طریق رنگ‌آمیزی خاص، رنگ پلاک‌ها را تغییر دهد، در این صورت آن‌ها را می‌توان از رنگ سفید دندان تمایز داد. تشخیص میزان حجم پلاک‌های بالای لثه دشوار است، مگر آنکه به قدر کافی آن‌ها ضخیم شده باشند. اگر حجم پلاک‌های بالای لثه کم باشد، می‌توان با استفاده از رنگ‌دانه‌های خاص و یا نشانگر وافر آن‌ها را پیدا نمود. معمولاً آن‌ها به سه رنگ یافت می‌شوند: خاکستری، خاکستری مایل به زرد و یا زرد.
توانایی شکل‌گیری آن‌ها بسیار قوی است. به عنوان مثال، آن قادرند در عرض یک ساعت پس از تمیز کردن دندان‌ها، در سطح دندان‌ها شکل بگیرند و ظرف 30 روز یا کمتر، بسیار توسعه یابند. این پلاک‌های دندانی تحت تأثیر عواملی همچون رژیم غذایی، سن، بهداشت دهان و دندان و عوامل دیگر قرار دارند.
پلاک‌های زیر لثه‌ای
پلاک‌های زیر لثه‌ای (ساب پلاک) را نیز می‌توان به سه گروه تقسیم‌بندی نمود. پلاک‌های زیر لثه‌ای چسبیده، پلاک‌های دندانی غیرچسبیده، پلاک‌های متصل به اپیتلیوم. آن‌ها به‌طور مستقیم از طریق اتصال به اپیتلیوم به لثه‌ها هجوم می‌برند. در یک تقسیم‌بندی دیگر می‌توان پلاک‌ها را بر اساس رابطه‌شان با سطح دندان طبقه‌بندی نمود. بنابراین دو نوع پلاک وجود دارد:
- پلاک‌های چسبیده به دندان
- پلاک‌های غیرچسبیده
در طبقه‌بندی دیگر می‌توان پلاک‌های دندانی را بر اساس رابطه آن‌ها با بیماری‌ها تقسیم‌بندی نمود:
- پلاک دندانی بیماری‌زا
- پلاک دندانی غیربیماری‌زا
جرم دندانی
تشکیل جرم
پلاک‌های موجود بر روی دندان با مواد معدنی (کلسیم) موجود در بزاق ترکیب شده و رسوبی سخت و محکمی را به نام “جرم دندان” تشکیل می‌دهند. از آنجا که پلاک‌ها می‌توانند در اطراف دندان، پایین و بالای لثه حضور داشته باشند، جرم دندان نیز می‌تواند در این مکان‌ها تشکیل شود. هنگامی که جرم دندانی شکل گرفت، باکتری‌ها به آن می‌چسبند و محیطی فراهم می‌شود که باکتری‌ها بتوانند به راحتی به رشد بپردازند.
زمانی که جرم دندانی شکل بگیرد، دیگر با مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن از بین نمی‌رود. جرم‌ها باید توسط دندان‌پزشکان برداشته شوند. تمیز کردن روزانه دهان و دندان‌ها از طریق مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعه منظم به دندانپزشک، احتمال شکل‌گیری جرم‌های دندانی را در شما کاهش می‌دهد، این موضوع می‌تواند از مبتلا شدن شما به بیماری‌های پریودنتال (لثه) جلوگیری به عمل آورد.
علائم جرم‌های دندانی
شایع‌ترین علامت جرم دندان، وجود رنگ زرد یا قهوه‌ای بر روی دندان‌ها یا لثه می‌باشد. برخلاف پلاک‌ها که لایه‌ای بی‌رنگ از باکتری‌ها می‌باشند، جرم یک رسوب معدنی است که اگر در بالای لثه شکل‌گرفته باشد، به آسانی می‌توان آن را مشاهده کرد. بوی بد و خونریزی لثه نیز دیده می‌شود. بنابراین به محض متوجه شدن حضور جرم دندانی در دهان خود، به دندان‌پزشکان ما مراجعه فرمایید.
اثر جرم دندانی بر دندان‌ها و لثه
- جرم دندان می‌تواند به حفره‌دار شدن و پوسیدگی دندان منجر شود.
- جرم‌ها می‌توانند منجر به بیماری‌های پیش‌رونده لثه گردند.
- جرم دندانی می‌تواند منجر به بروز یک بیماری خفیف لثه‌ای شود که به آن ” ژنژیویت” (التهاب لثه) می‌گویند. این حالت معمولاً می‌تواند به کمک مسواک زدن، نخ دندان و شستشو و تمیز کردن منظم توسط دندان‌پزشکان ما، متوقف و یا معکوس گردد.
- اگر التهاب لثه زودتر درمان نشود، می‌تواند بدتر شده و منجر به بیماری‌های لثه گردد.
- جرم دندان متخلخل است، در نتیجه می‌تواند به‌راحتی لکه‌ها را به خود جذب نماید. بنابراین اگر شما قهوه یا چای زیاد می‌نوشید و یا اگر سیگار می‌کشید، باید از رسوب و تشکیل جرم‌های دندانی جلوگیری به عمل‌آورید.
- جرم‌های دندانی می‌توانند بهداشت دهان و دندان را تهدید کنند، همچنین باعث می‌شوند لبخند شما از جذابیت کمتری برخوردار باشد.
- جرم‌های دندانی می‌توانند باعث بوی بد دهان شما شوند.
علل به وجود آمدن پلاک‌ها و جرم دندان
حجمی از آنچه که می‌خوریم و یا می‌نوشیم، می‌تواند تا مدت‌ها پس از مصرف در دهان باقی بماند. باکتری‌های موجود در دهان ما به کمک مواد غذایی موجود در دهان – یعنی قند و کربوهیدرات‌ها – رشد می‌کنند و موادی اسیدی از خود ترشح می‌کنند که می‌تواند به دندان‌های ما آسیب برساند. علاوه بر این، اگر هر روز به‌طور مؤثر دندان‌ها را به کمک مسواک و نخ دندان تمیز نکنیم، پلاک‌ها و جرم دندانی در دهان ما رشد خواهند کرد. جرم‌های دندانی فضای بهتر و بیشتری برای رشد پلاک‌های میکروبی فراهم می‌کنند، درنتیجه چسبندگی آن‌ها افزایش خواهد یافت. اگر از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه برداشته نشود، تجمع پلاک‌ها و باکتری‌ها نه تنها می‌تواند لثه‌ها و دندان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، بلکه ممکن است بافت لثه و استخوان فک را نیز دچار عفونت نماید.
درمان
فرایند حذف و برداشت جرم‌های دندانی “جرمگیری” نامیده می‌شود. در طول جرمگیری، دندان‌پزشکان ما با استفاده از ابزارهای خاص (دستگاه اولتراسوند، ابزار تراشنده و کورت دندانپزشکی) به درمان جرم دندان از دندان‌های (بالا و پایین خط لثه) می‌پردازند.
قیمت جرم گیری دندان وابسته به عوامل متعددی است، از جمله این عوامل می‌توان به روش مورد استفاده در درمان، تعداد جلسات مورد نیازی، مراقبت‌های لازم پس از درمان و سطح تخصص دندانپزشک اشاره کرد.
برای خواندن مطالب بیشتر در مورد “جرمگیری” اینجا را کلیک کنید.
پیشگیری
جلوگیری از ایجاد پلاک‌ها با مراقبت مناسب و بهداشت دهان و دندان آسان است.
مطمئن شوید که:
- به‌طور کامل حداقل دو بار در روز به مدت 2 دقیقه دندان‌های خود را مسواک بزنید تا کاملاً پلاک‌ها از تمام سطوح دندانی پاک گردند.
- برای برداشتن پلاک‌ها از بین دندان‌ها و زیرخط لثه، در مکان‌هایی که مسواک به آن دسترسی ندارد، روزانه از نخ دندان استفاده نمایید.
- خوردن غذاهای شیرین یا غذاهای نشاسته دار به ویژه تنقلات چسبنده را محدود نمایید.
- به‌طور منظم هرسال حداقل دو بار یک معاینه دندانپزشکی داشته باشید تا به‌صورت تخصصی دندان‌های شما شست‌وشو و تمیز گردند.
- مسواک زدن مناسب، به خصوص با خمیردندان ضدجرم و استفاده از نخ دندان برای کاهش و جلوگیری از رسوب پلاک‌ها و جرم دندان ضروری است. هنگامی که جرم دندان شکل گرفت، تنها دندان‌پزشکان می‌توانند آن را به صورت تخصصی حذف نمایند.
برچسب: بیماری لثه، بوی بد دهان، بهداشت دهان و دندان، سفید کردن دندان، جرمگیری
