بروز درد و تورم پس از درمان ریشه اختلال شایعی است که می‌تواند باعث ناراحتی بیمار شود. التهاب و تورم ناشی از درمان ریشه دندان کاملاً قابل انتظار است که عوامل متعددی می‌توانند منجر به بدتر شدن آن شوند از قبیل عوامل مکانیکی، عوامل شیمیایی و التهاب باکتریایی. در نتیجه بیمار پس از درمان ریشه دچار مقداری درد خواهد شد. گاهی اوقات پزشک به طور صحیح به درمان ریشه میپردازد یا آنکه دندان را به صورت نامناسب درمان میکند که بیمار را با مشکلات بعدی مواجه خواهد کرد.
فلیرآپ بعد از درمان ریشه خطرناک است؟
اگرچه فلیرآپ یک اختلال نادر است در پنج درصد از بیماران به وجود می‌آید و باعث بروز درد خواهد شد. معمولاً این اختلال در مواردی که دندان به شدت دچار التهاب یا عفونت شده است یا دندانی که قبلا تحت درمان قرار گرفته است به وجود می‌آید. این اختلال به صورت تصادفی ایجاد میشود حتی در مواردی که بیمار در گذشته به درمان کانال ریشه پرداخته است و دچار مشکل نشده است. اگر شما دچار فلیرآپ هستید و با درد شدید، تورم و ناراحتی زیاد مواجه شده اید باید فورا به دندانپزشکان منطقه فرمانیه، قیطریه و نیاوران مراجعه نمایید. ممکن است شما به مصرف داروهایی از قبیل آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید یا پزشک از شما بخواهد برای درمان بیشتر به مطب او مراجعه کنید. در این مقاله به بررسی علل بروز فلیرآپ می‌پردازیم و مواردی که باید هر بیمار بداند را توضیح خواهیم داد. فلیرآپ به معنای کشیدن دندان نیست و هیچ تغییری را در برنامه درمان دندان به وجود نمی‌آورد. بروز این اختلال هیچ گونه تغییری در فرایند درمان دندان ایجاد نخواهد کرد. بیمارانی که دچار این مشکل می‌شوند پس از درمان شاهد بهبودی و از بین رفتن درد خود خواهند بود.
درمان فلیرآپ ریشه دندان
فلیرآپ در تعداد زیادی از مطب‌های دندانپزشکی که به درمان کانال ریشه می‌‌پردازند به وجود خواهد آمد که کنار آمدن با آن برای بیمار و دندانپزشک دشوار است. از یک سو بیمار باید بتواند به تحمل درد بپردازد و از سوی دیگر پزشک باید به کمک روش‌های درمانی مناسب به رفع درد و تورم بیمار کمک کند. دندانپزشک همه تلاش خود را به کار می‌گیرد تا به رفع مشکل بیمار کمک نماید. مهمترین اقدامی که دندانپزشک انجام میدهد تمرکز بر کاهش اضطراب بیمار است. تحقیقات نشان داده است که ارتباط مستقیم بین آستانه تحمل درد و اضطراب و بروز درد پس از درمان وجود دارد. به این ترتیب انتخاب یک روش درمانی مناسب و توضیح صحیح فرآیند درمان می‌تواند به بیمار برای احساس نکردن درد کمک کند. هرچه پزشکی اطلاعات بیشتری را در اختیار بیمار خود قرار دهد بیمار به این نتیجه می‌‌رسد که پزشک به خوبی شرایط بیمار را می‌داند و می‌تواند به رفع مشکل او کمک کند. به این ترتیب بیمار به فرایند درمان، نحوه درمان و دندانپزشک خود اطمینان میکند. دندانپزشک پس از ارتباط کلامی از روش‌های درمانی برای کمک به کاهش درد و تورم بیمار استفاده میکند. همان گونه که متوجه شدید دندانپزشک برای تسکین درد بیمار به تجویز داروی آنتی بیوتیک و مسکن خواهد پرداخت.
مصرف داروی آنتی بیوتیک
تحقیقات زیادی نشان داده است که بیمار نیازی به مصرف آنتی بیوتیک ندارد مگر آن که دچار تورم زیاد شده باشد. اما آنچه که در مطالعات انجام شده ارزیابی نگردیده است شرایط دندان قبل از درمان می‌باشد. در مواردی که بیمار دچار عفونت شده است اما تعداد باکتری‌ها کم است معمولاً دندانپزشک استفاده از آنتی بیوتیک را تجویز نمیکند در غیر این صورت مصرف آنتی بیوتیک به منظور کاهش تعداد باکتری‌ها ضرورت خواهد یافت. در صورتی که بیمار یک روز پس از درمان و بروز فلیرآپ کلینیک دندانپزشکی در منطقه فرمانیه، اقدسیه و آجودانیه مراجعه کند بدون شک پزشک در مراحل اولیه بروز مشکل می‌تواند به کنترل تورم و درد او بپردازد. در چنین مواردی معمولاً پزشک استفاده از آنتی بیوتیک را توصیه نمیکند اما در صورتی که ۲۴ ساعت از شروع تورم و درد بیمار گذشته باشد استفاده از آنتی بیوتیک ضرورت خواهد یافت.
مصرف داروی مسکن
انواع مختلفی از داروهای مسکن وجود دارد که پزشک به منظور کنترل درد بیمار به تجویز آنها میپردازد و حتی در برخی موارد استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی را تجویز کند. دندانپزشک به تجویز دارویی میپردازد که به خوبی درد بیمار را برطرف میکند اما در عین حال هیچ گونه عارضه جانبی ندارد یا عوارض جانبی آن بسیار کم است. به این ترتیب آشنایی با درد و شناخت مشکل اصلی بیمار در کنار ارزیابی آستانه تحمل می‌تواند به دندانپزشک برای انتخاب یک داروی مناسب کمک کند. گاهی اوقات پزشک از چند داروی مسکن قوی برای کنترل درد بیمار استفاده میکند و به تجویز ایبوپروفن و داروهای مشابه میپردازد که در صورت نیاز، داروهای مسکن قوی تر را تجویز خواهد کرد. به خاطر داشته باشید که استفاده از چند داروی مسکن که توسط پزشک تجویز شده درد بیمار را به طرز قابل توجهی کاهش میدهد. در اکثر موارد استفاده از این داروهای مسکن مشکلی را برای بیمار ایجاد نمیکند. این داروهای مسکن بر مکانیسم‌های مختلف درد عمل می‌کنند و نتایج مطلوبی را به وجود خواهند آورد. پزشک به عنوان یک داروی مسکن به تجویز کورتیکواستروئید، دگزامتازون خواهد پرداخت.
داروی بی حسی
یکی دیگر از روش‌های بسیار عالی برای کنترل درد بیمار در هنگام مراجعه به مطب دندانپزشک استفاده از داروی بی حسی می‌باشد. استفاده از داروی بی حسی که ماندگاری بالایی دارد می‌تواند به مدت طولانی تری باعث کاهش درد شود. در مواردی که بیمار دچار درد شدید شده است پزشک به مدت چند روز استفاده از داروی بی حسی را دو مرتبه در طول روز توصیه میکند. بدون شک استفاده از داروی بی حسی یک روش فوری و ساده برای تسکین درد محسوب میشود. معمولاً دندانپزشک استفاده از داروی بی حسی را قبل از بروز فلیرآپ توصیه میکند. به عنوان مثال دندانپزشک پس از اتمام فرایند درمان ریشه به تجویز داروی بی حسی میپردازد که هنوز لثه بیمار پس از درمان بی حس است. به این ترتیب در مواردی که بیمار ادعا میکند قبل از درمان به علت درد نتوانسته غذا بخورد یا بخوابد استفاده از داروی بی حسی ضرورت خواهد یافت. بی حسی نگه داشتن لثه به مدت چند ساعت پس از درمان به بیمار کمک میکند بتواند استراحت کند و غذا بخورد.
خارج کردن
در مواردی که فلیرآپ با تورم مداوم همراه است دندانپزشکان منطقه شهید باهنر، اقدسیه و نیاوران خارج کردن بافت و برش زدن آن را توصیه می‌کنند. در صورتی که راهی برای کاهش فشار از بافت لثه وجود داشته باشد دندانپزشک اقدامات لازم را انجام خواهد داد. معمولاً بیمار از دندانپزشک خود سوال می‌پرسد که آیا تمیز کردن مجدد فضای کانال می‌تواند به رفع درد کمک کند یا خیر. با این حال دندانپزشک به ندرت به تکرار مراحل قبلی درمانی خواهد پرداخت اما در صورتی که امکان تخلیه بافت وجود داشته باشد، تخلیه بافت مورد نظر را انجام میدهد تا به رفع فشار کمک کند. در صورتی که امکان انجام چنین کاری وجود نداشته باشد دندانپزشک از سایر روش‌های موجود برای کاهش درد بیمار استفاده خواهد کرد.
کاهش سطح دندان‌های خلفی
آخرین مرحله برای درمان فلیرآپ پس از درمان ریشه کاهش سطح دندان‌های خلفی می‌باشد تا به این ترتیب از میزان تحریک شدگی این دندان‌ها کاسته شود. برخی فاکتورهای خاص در تصمیم گیری برای انجام این روش درمانی تاثیر می‌گذارند. به عنوان مثال در صورتی که روکش در جای خود قرار گرفته باشد و نیازی به تعویض آن نباشد دندانپزشک از فرآیند کاهش سطح دندان‌های خلفی بهره خواهد گرفت. در برخی موارد بهتر است که این فرآیند قبل از درمان ریشه دندان انجام شود تا ریسک بروز فلیرآپ و ریسک بروز عوارض حاصل از آن به حداقل برسد. دندانپزشک این فرآیند را در مرحله آماده سازی دندان به منظور درمان ریشه دندان انجام خواهد داد.
پیشگیری از فلیرآپ ریشه دندان
شما می‌توانید با پیروی از موارد زیر احتمال بروز فلیرآپ ریشه دندان را کاهش دهید:
- تا نیم ساعت پس از درمان از خوردن مواد غذایی و نوشیدن مایعات خودداری کنید. از لمس کردن دندان خود به کمک زبان یا انگشت خودداری کنید تا فیلینگ موقت بتواند شروع به سفت شدن نماید.
- در صورتی که پزشک به تجویز دارو از قبیل داروی مسکن یا آنتی بیوتیک پرداخته است آنها را در ساعات مشخص مصرف کنید تا احتمال بروز درد و تورم به حداقل برسد. از مصرف هرگونه دارو بدون مشورت با پزشک خود اجتناب کنید. در صورتی که داروهای تجویز شده به کنترل درد شما کمک نمیکند باید با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
- پس از آن که توانستید مجدداً غذا و مایعات مصرف کنید باید از جویدن یا گاز زدن مواد خوراکی با ناحیه ای که تحت درمان قرار گرفته است خودداری کنید تا از کنده شدن فیلینگ یا روکش جلوگیری گردد. به همین دلیل پزشک از شما می‌خواهد که پس از درمان از جویدن برخی خوراکی‌ها مانند آبنبات، یخ و انواع مغزها خودداری کنید. پس از نصب آخرین روکش معمولاً شما دچار حساسیت بیشتری خواهید شد و تا زمان نصب روکش دائمی تحت نظر پزشک قرار داشته باشید در غیر این صورت احتمال آسیب دیدگی و شکستگی روکش یا فیلینگ موقت افزایش خواهد یافت. باید ناحیه تحت درمان را به آرامی مسواک بزنید و به طور منظم از نخ دندان استفاده کنید.
- به ندرت فیلینگ موقت از دندان جدا میشود که در صورت بروز چنین مشکلی باید فوراً به دندانپزشک مراجعه نمایید اما در صورتی که به دندانپزشک خود دسترسی نداشته باشید بهتر است از داروخانه یک فیلینگ را تهیه نمایید و آن را روی ناحیه مورد نظر قرار دهید تا به موقع به پزشک مراجعه کنید.
- بروز درد و ناراحتی پس از درمان ریشه دندان به مدت ۲ تا ۴ روز کاملاً طبیعی است. در برخی موارد بافت اطراف دندان ترمیم شده دچار درد و تورم میشود.
باید طبق دستور دندانپزشک خود به طور طبیعی از نخ دندان و مسواک استفاده کنید. دندانپزشک نحوه استفاده صحیح از این وسایل را به شما آموزش خواهد داد. همه داروهای خود را به موقع مصرف نمایید.
