عمدتاً، نبود بهداشت مناسب دهان و دندان، منجر به پوسیدگی دندان‌ها، لثه‌ها و آبسه‌ی دندان‌ها خواهد شد. آبسه‌ی دندان زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های مضر دهانی در اطراف ریشه یا مغز مرده‌ی یک دندان تجمع می‌یابند و یک کیسه‌ی چرکی را در آن ناحیه ایجاد می‌کنند. در صورت عدم درمان این آبسه، این کیسه‌ی چرکی پر از باکتری، به از بین بردن دندان پوسیده ادامه خواهد داد و اثرات آن به لثه‌های مجاور نیز خواهد رسید، حتی امکان آلودگی سایر دندان‌ها نیز وجود خواهد داشت.
متخصصین دندانپزشکی ما در کلینیک دندانپزشکی تهران آماده‌ی ارائه‌ی درمان‌هایی اضطراری برای عفونت‌ها و آبسه‌های دندان‌های شما می‌باشند. شما می‌توانید از طریق شماره‌های 02126110052 – 02126110053 برای تعیین وقت ملاقات با دندانپزشکان ما و یافتن و برطرف کردن علل اصلی بروز این مشکلات، اقدام کنید. درمان طولانی‌مدت این عارضه با آنتی‌بیوتیک‌ها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، زیرا این عمل قادر به درمان علت اصلی این مشکل نیست و فقط شرایط را وخیم‌تر خواهد کرد.
انواع مختلف آبسه دندان
سه نوع آبسه ممکن است در دندان‌ها و لثه‌ها بروز پیدا کند: آبسه‌ی لثه، پری‌اپیکال و پریودنتال.
آبسه لثه
این نوع آبسه، لثه‌ها را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و از آنجاییکه باکتری‌های ایجاد کننده‌ی آن، به جای ناحیه‌ی پوسیده‌ی دندان، از طریق لثه‌ها نفوذ پیدا می‌کنند، لذا تأثیری بر روی دندان‌ها نخواهند داشت. مسواک زدن‌های بسیار شدید، آسیب‌دیدگی‌های ناشی از مواد غذایی نوک تیز و یا خلال دندان، از جمله دلایل رایج بروز آبسه‌های لثه خواهد بود.
آبسه‌های پری‌اپیکال
این نوع آبسه، ناحیه‌ی میانی و یا ریشه‌ی یک دندان پوسیده یا مرده (از بین رفته) را آلوده می‌کند. گاهی به دلیل بهداست ضعیف دهان و دندان و پوسیدگی دندان‌ها، آبسه‌های پری‌اپیکال می‌توانند بافت دندان را از بین ببرند و به حفره‌ی سینوسی فک بالا نفوذ پیدا کنند. این حالت باعث ایجاد استئومیلیت یا عفونت استخوان خواهد شد. افراد مبتلا به این نوع از آبسه ممکن است حالت تهوعی را به دلیل راه‌یابی مقداری از این عفونت به مجاری بینی و در نهایت به معده، تجربه کنند. بوی شدیداً ناخوشایند دهان، از علائم دیگر چرکی شدن آن به دلیل این نوع آبسه است. درمان‌هایی از قبیل تخلیه‌ی عفونت با ایجاد حفره‌ای در مغز دندان، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و یا کشیدن دندان آبسه کرده، از روش‌های مقابله با این نوع آبسه خواهند بود.
آبسه‌ی پریودنتال
این نوع از آبسه، جدی‌ترین نوع آن است که می‌تواند به سرعت به نابودی ساختار استخوانی پشتیبان نگهدارندهی دندان‌ها منجر شود. این نوع آبسه نه تنها دندان را آلوده می‌کند بلکه می‌تواند به ساختار استخوانی زیرین آن نیز سرایت کند. علائم این نوع آبسه شامل درد عمیق در پایه‌ی دندان آلوده، خونریزی لثه، بوی بد دهان، شل شدن دندان‌ها و لایه‌ای ضخیم از پلاک و جرم که باعث تغییر رنگ دندان‌ها شده‌اند، می‌باشد. آبسه‌ی پریودنتال در مقایسه با دو نوع دیگر، به رسیدگی سریع نیاز خواهد داشت، زیرا که خطر نفوذ باکتری‌ها به جریان خون می‌تواند باعث بروز مشکلات قلبی و تنفسی شود.
علائم آبسه‌ی دندان
علائم ناشی از آبسه‌ی دندان عبارتند از:
- دردی ناگهانی، عمیق و تپنده (گاهی اوقات آبسه می‌تواند بدون درد باشد)
- تورم در محل آبسه
- درد صورت در همان ناحیه‌ی آبسه
- بوی مزمن ناخوشایند دهان به دلیل وجود مقدار قابل توجهی از باکتری‌های بی‌هوازی همراه با باکتری‌های عفونی
- احساس مزه‌ای تلخ یا ترش در دهان
- تب
- تورم غدد گردن
علل بروز آبسه
آبسه‌ی پری‌اپیکال زمانی بروز پیدا می‌کند که باکتری‌های ایجاد کننده‌ی آن به مغز دندان (بخش میانی دندان که حاوی عروق خونی است)، اعصاب و بافت همبند آن هجوم آورند.
این باکتری‌ها از طریق محل پوسیدگی، لب‌پریدگی یا یک ترک دندانی، نفوذ پیدا می‌کنند و از همه راه‌ها به ریشه گسترش می‌یابند. این باکتری‌ها می‌توانند به تورم و التهاب نوک ریشه منجر شوند.
عوامل خطرساز
عواملی که می‌توانند خطرات آبسه دندان را افزایش دهند، عبارتند از:
- بهداشت ضعیف دهان و دندان. مراقبت نامناسب از دندان‌ها و لثه‌ها (از جمله مسواک نزدن دندان‌ها دو مرتبه در روز و استفاده نکردن از نخ دندان) می تواند خطر ابتلا به پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، آبسه‌ی دندانی، و سایر عوارض دندان و دهان را افزایش دهد.
- رژیم غذایی سرشار از قند. مصرف مکرر مواد غذایی و نوشیدنی‌های قندی، مانند شیرینی و نوشابه، می‌تواند احتمال بروز پوسیدگی دندانی و تبدیل آن به آبسه را افزایش دهد.
تشخیص
علاوه بر انجام معاینات از دندان و نواحی اطراف آن، دندانپزشک ممکن است از روش‌های زیر نیز کمک بگیرد:
- ضربه زدن به دندان‌ها. معمولاً دندانی که دارای آبسه در ریشه‌ی خود است، نسبت به فشار و لمس حساس است.
- تصویربرداری اشعه‌ی X. تصویربرداری اشعه‌ی ایکس از دندان، به شناسایی آبسه کمک می‌کند. ممکن است دندانپزشک برای تشخیص میزان گسترش عفونت و ایجاد آبسه در نواحی دیگر نیز از تصویر برداری اشعه ایکس استفاده کند.
- انجام سی‌تی اسکن. در صورت گسترش آبسه به سایر نواحی داخلی گردن، ممکن است از سی‌تی اسکن برای ارزیابی وسعت عفونت استفاده شود.
درمان آبسه‌ی دندانی
آبسه‌های دندانی و لثه‌ها به خودی خود بر طرف نخواهند شد. بسته به میزان و نوع آبسه، روش‌های درمانی شامل مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، می‌شوند:
آنتی‌بیوتیک‌ها
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها از وخیم‌تر شدن عفونت و بروز عوارض عفونت دندان پیشگیری می‌کند. در صورتیکه عارضه‌ی آبسه جدی باشد و دندانپزشک تشخیص دهد که امکان بروز آبسه‌ی مغزی، التهاب غشاء درونی قلب یا ذات‌الریه نیز وجود دارد، ممکن است علاوه بر درمان آنتی‌بیوتیکی، درمانی تهاجمی‌تر نیز اتخاذ شود. آنتی‌بیوتیک‌ها باکتری‌ها را از بین می‌برند و برای مقابله با انواع بسیاری از عفونت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنتی‌بیوتیک‌های مورد استفاده برای درمان عفونت ریشه دندان و آبسه‌ی دندان، معمولاً خوراکی (به شکل قرص یا شربت) هستند و معمولاً برای دوره‌هایی 7 تا 10 روزه تجویز می‌شوند.
جراحی (باز کردن (شکافتن) و تخلیه‌ی آبسه)
در صورتیکه آبسه بزرگ باشد و نیاز به تخلیه داشته باشد و یا اگر نیاز به کشیدن چندین دندان باشد، از جراحی استفاده می‌شود. در این حالت دندانپزشک، برشی کوچک برروی آبسه ایجاد می‌کند تا محتویات چرکی آن خارج شوند و سپس محل را با استفاده از آب نمک (سالین) شستشو می‌دهد.
عصب‌کشی
گاهی بهداشت ضعیف دهان و دندان و آبسه‌ها منجر به پوسیدگی شدید دندان می‌شوند. در این حالت، برای حفظ دندان و ترمیم آن از عمل عصب‌کشی استفاده می‌شود. انجام این عمل، که تقریباً یک الی دو ساعت به طول می‌انجامد، شامل برداشتن مغز و عصب دندان، استریل کردن داخل آن و در نهایت سیلانت کردن آن بدون باقی‌گذاشتن هر گونه باکتری، می‌شود. دندان‌ها معمولاً بدون داشتن عصب می‌توانند به عملکرد خود ادامه دهند و اعصاب فقط برای تشخیص سردی و یا گرمی کاربرد دارند. باید توجه داشت که تا زمانیکه ریشه و استخوان زیرین نگهدارندهی دندان سالم باشند، دندانپزشک قادر به حفظ دندان آسیب دیده از آبسه می‌باشد.
کشیدن دندان عفونی
در صورتیکه امکان حفظ دندان آسیب دیده وجود نداشته باشد، دندانپزشک دندان را خواهد کشید و آبسه را تخلیه می‌کند تا بیمار از خطر عفونت رهایی یابد.
چگونه از بروز آبسه‌های دندانی و لثه پیشگیری کنیم؟
بهترین شیوه‌ی پیشگیری از بروز آبسه‌های دندانی، بکارگیری روش‌های حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان است. مسواک زدن دو مرتبه در روز، استفاده از نخ دندان و مصرف دهانشویه‌هایی که حاوی مواد نابود کننده‌ی باکتری‌ها بی‌هوازی و دیگر مواد مضر باقی ماده در دهان باشند، علاوه بر بهره‌مندی از دهانی خوشبو، سلامت دندان‌ها و لثه‌های شما را نیز حفظ می‌کنند.
برچسب: بهداشت دهان و دندان، جرم و پلاک، کیست دندان، پوسیدگی دندان
